การสนับสนุนศักยภาพเด็กและเยาวชนที่ได้รับผลกระทบจากการอพยพโยกย้ายถิ่นฐาน

เด็กและเยาวชนไร้รัฐไร้สัญชาติ เด็กอพยพย้ายถิ่นฐาน หรือเด็กลี้ภัยในเขตเมืองเป็นกลุ่มคนที่มักถูกมองข้ามหรือถูกลืม แต่เมื่อได้รับการสนับสนุนและเข้าถึงเครื่องมือต่างๆ จะช่วยให้พวกเขาได้พัฒนาศักยภาพ ในการรณรงค์เรื่องสิทธิของพวกเขาในครอบครัว โรงเรียน และชุมชน

เมื่อเดือนสิงหาคมที่ผ่านมา องค์การยูนิเซฟ ประเทศไทยได้จัดการประชุมเชิงปฏิบัติการเพื่อส่งเสริมพลังการขับเคลื่อนให้กับเด็กและเยาวชนไร้รัฐไร้สัญชาติ เด็กอพยพย้ายถิ่นฐาน และ เด็กผู้ลี้ภัยในเมืองจำนวน 19 คน นอกจากนี้ยังมีตัวแทนจากองค์กรพันธมิตร เช่น มูลนิธิวันสกาย มูลนิธิโฮสต์ อินเตอร์เนชั่นแนล ประเทศไทย โครงการพัฒนาสิทธิในสถานะบุคคลของเด็กผู้ลี้ภัย มูลนิธิศุภนิมิตแห่งประเทศไทย อาสาสมัครชุมชนสะพานใหม่ และองค์กรพันธมิตรการคุมขังระหว่างประเทศ (International Detention Coalition) จำนวน 12 คน ร่วมเรียนรู้ไปกับเด็กและเยาวชน โดยกิจกรรมตลอดสองวันช่วยส่งเสริมการเรียนรู้ด้านสิทธิพื้นฐาน และกลไกการคุ้มครองสิทธิในชีวิตประจำวัน

เด็กและเยาวชนที่ได้รับผลกระทบจากการอพยพโยกย้ายถิ่นฐานมักถูกกีดกันและเข้าไม่ถึงสิทธิขั้นพื้นฐาน ไม่ว่าจะเป็นการศึกษา การรักษาพยาบาล และการคุ้มครองทางสังคม ด้วยข้อจำกัดด้านสถานะทางกฎหมายทำให้เด็กที่อพยพโยกย้ายถิ่นฐานเข้ามาเป็นส่วนหนึ่งของสังคมได้อย่างจำกัด การเข้าร่วมการประชุมเชิงปฏฺบัติการในครั้งนี้ถือเป็นความท้าทายสำหรับผู้เข้าร่วมกิจกรรมหลายคน เด็กไร้สัญชาติบางคนต้องขออนุญาตออกนอกพื้นที่จากทางอำเภอและเด็กผู้ลี้ภัยในเมืองต้องได้รับการปล่อยตัวจากห้องกักชั่วคราวตามบันทึกความเข้าใจเรื่องการกำหนดมาตรการและแนวทางแทนการกักตัวเด็กไว้ในสถานกักตัวคนต่างด้าวเพื่อรอการส่งกลับ  ซึ่งบันทึกความเข้าใจฯ นี้ชี้ให้เห็นว่าเด็กไม่ควรถูกกักขัง และการกักขังจะเป็นทางเลือกสุดท้าย และต้องดำเนินการภายในระยะเวลาที่สั้นที่สุดเท่าที่จะเป็นไปได้

โมนิ (นามสมมติ) อายุ 16 ปีอาศัยอยู่ในชุมชนเมืองในประเทศไทยหลังลี้ภัยจากกัมพูชาเนื่องจากกลัวจะได้รับโทษประหารกล่าวว่า “เด็กที่เป็นผู้ลี้ภัยในเมืองอย่างฉันเคยคิดเสมอว่าพวกเราทำได้แค่ยอมรับสภาพ ไม่มีโอกาสได้เรียนจนจบปริญญา ไม่มีบัตรประจำตัวเหมือนคนอื่น ๆ แต่เมื่อเข้าร่วมการประชุมเชิงปฏิบัติการนี้ทำให้เราได้รู้ว่าเด็กทุกคน แม้แต่เด็กที่ได้รับผลกระทบจากการอพยพโยกย้ายถิ่นฐานอย่างฉันและเพื่อน ๆ ก็มีสิทธิที่จะเรียนหนังสือและได้รับสถานะทางกฏหมาย”

โมนิและเพื่อน ๆ ได้เรียนรู้การทำงานเป็นทีมและการเปิดรับมุมมองที่แตกต่าง พวกเขาสามารถแสดงความคิดเห็นและนำเสนอความคิดสร้างสรรค์ได้อย่างเต็มที่ผ่านการวาดรูป การแสดง การเล่นการ์ดเกมต่าง ๆ รวมถึงการจัดทำแผนที่ชุมชน ซึ่งเป็นเครื่องมือที่ช่วยทำความเข้าใจเรื่องสิทธิเด็ก และการพัฒนาชุมชนของตนเอง ซึ่งแผนที่นี้ยังชี้ให้เห็นโอกาสและแหล่งทรัพยากรที่มีประโยชน์ในชุมชน

เด็กผู้ลี้ภัยในเมืองวัย 15 ปีจากเวียดนามกล่าวว่า “ตอนแรก ๆ ผมรู้สึกกังวลและอายเพราะว่าเป็นครั้งแรกที่ได้ทำกิจกรรมร่วมกับคนจากนอกชุมชน แต่ตอนนี้ผมสามารถแสดงความรู้สึกและความคิดเห็นรวมถึงแบ่งปันประสบการณ์กับเพื่อนใหม่ได้อย่างมั่นใจ”