Жасөспірім балаңыздың психикалық денсаулығын қолдаудың төрт әдісі
Жасөспірім балаңызға және өзіңізге деген сүйіспеншілік пен қамқорлықты көрсетіңіз.
Сіз жасөспірім балаңызбен жақсы қарым-қатынаста болсаңыз да, дегенмен онымен әлі де қиындықтарыңыз болса да, оған сүйіспеншілігіңіз бен қолдауыңызды, сондай-ақ оған өмірдің қиын кезеңдерінен өтуге және кез келген уақытта көмекке келуге дайын екеніңізді көрсету өте маңызды.
Төменде балаңызбен күнделікті қарым-қатынас жасауға және оған қолдау көрсетуге көмектесетін төрт кеңес берілген.
1. Жасөспірімді өз сезімдерімен бөлісуге шақырыңыз
Жасөспіріммен қарым-қатынас жасау жолдарын іздеңіз. Оның күні қалай өткенін және не істегенін сұраңыз. Сіз оны кез-келген бірлескен іске қосылуға шақыра аласыз, мысалы, түскі ас дайындау, сол кезде сіз оның күні қалай өткені туралы сөйлесуге мүмкіндік аласыз.
Қандай жағдай болмасын, әрқашан оның жанында табылатыныңызды баланың есіне түсіріп тұрыңыз. Оған оның уайымы мен ойлары туралы білгіңіз келетінін айтыңыз. Қарапайым жігерлендіретін сөздер жасөспірімге өзін жайлы сезінуге көмектеседі және ол сізбен өз сезімдерін бөлісуге дайын болады.
Жасөспірімдер үшін жағымсыз болса да сезінуі мүмкін эмоцияларды білу және түсіну маңызды. Бала сізге жан сырын ашқанда, оған «Мен түсінемін...» немесе «Иә, жағдай оңай емес...» немесе «Бұның мәні бар» деген сөздермен қолдау көрсеткен жөн.
Жасөспірімнің сізге ұнамайтын кейбір мінез-құлқын байқау қиын емес. Дегенмен, оның жақсы әрекеттерін де назардан тыс қалдырмаңыз. Ол мүлдем қарапайым нәрсе жасаса да, мысалы, тамақтанғаннан кейін өзінің ыдыс-аяғын жинаса, оны мақтаңыз.
> > Позитивті тәртіп және оның артықшылықтары туралы көбірек біліңіз
2. Балаңызға қолдау көрсетуге уақыт бөліңіз
Жасөспірім балаңызбен бірге жаңа істер мен қол жеткізуге болатын күнделікті мақсаттардың тізімін жасаңыз. Бұл күнделікті үй шаруасы және түскі асқа дейін үй тапсырмасын орындау сияқты мақсат болуы мүмкін.
Жастық еркіндік дегенді білдіреді! Жасөспіріміңізге жалғыз қалу үшін уақыт пен кеңістік беріңіз. Жеке кеңістікке деген қажеттілік – бұл өсудің қалыпты бөлігі.
Балаңызға үзіліс жасауға қолдау көрсетіңіз және ынталандырыңыз (мектептегі үй тапсырмасынан, үй жұмыстарынан немесе басқа жұмыстардан). Ол өзіне ұнайтын нәрсемен айналыссын. Егер жасөспірім бала бір нәрсеге ренжісе, онымен бірге жағдайды талқылап, мәселені шешудің бірнеше нұсқасын ұсыныңыз. Оны өз беделіңізбен немесе жасыңызбен басып тастамауға тырысыңыз және оған не істеу керектігін бұйырмаңыз.
3. Түсініспеушілікті бірге жеңіңіз
Балаңыздың пікірін тыңдап, түсініспеушілікті тыныш шешуге тырысыңыз. Есіңізде болсын: бәрі үрейленеді!
Ашуланып тұрғанда қандай да бір мәселені ешқашан талқыламаңыз. Серуенге шығыңыз, терең дем алып, тынышталыңыз, жасөспіріммен кейінірек сөйлесуге болады.
Күш қолданудан аулақ болыңыз. Тығырықтан шығатын жол жоқ болып көрінгенде, жасөспірім жағдайды басқару құқығы үшін күресуі мүмкін. Мұндай сәтте, қаншалықты қиын болса да, оның осындай күрделі уақытта жағдайды бақылауға деген ұмтылысын түсініп қабылдаңыз. Оған қарсы тұруға тырыспаңыз немесе оны басып тастамаңыз.
Балаңызбен адал және ашық болыңыз: сіз оған қатты уайымдайтыныңызды айта аласыз. Егер сіз өзіңіз қиын жағдайлармен қалай күресетініңізді көрсетсеңіз, онда жасөспірім оның сезімдері қалыпты екенін түсінуі мүмкін.
Сіз және сіздің балаңыз жанжалды жағдайдан қалай шығуға болатыны туралы ойлануға біраз уақыт бөліңіз. Онымен өз ойыңызбен бөлісе аласыз, сонда ол сіздің идеяларыңыздың қисынын түсінеді.
4. Өзіңізге қамқорлық жасаңыз
Біреуге қамқорлық жасайтындар өздері көптеген жағдайларға тап бола алады. Сізге де қамқорлық пен қолдау қажет. Егер сіз балаңыздың көзінше өзіңізге қалай қамқорлық жасайтыныңызды көрсетсеңіз, онда сіздің үлгіңіз бойынша ол да өзіне қамқорлық жасауды үйренеді.
Егер мәселені өз бетінше шеше алмасаңыз, күтпеңіз, біреуден көмек сұраңыз. Бұл қалыпты жағдай. Отбасы мүшелерінің біреуіне немесе проблемаларыңыз туралы сөйлесе алатын адамға жүгініңіз.
Өзіңізге уақыт бөліңіз. Өз сезімдеріңіз бен күйзелістеріңізбен бөлісе алатын адамды табуға тырысыңыз. Онымен бірге отырып, сізде не болып жатқаны туралы сөйлесіңіз.
Күні бойы стресті жеңуге көмектесетін істерге уақыт бөліңіз. Күніңіз іске толы немесе баяу өтіп жатқанына қарамастан, өзіміздің күтімімізге жұмсалатын уақыт біздің өз-өзімізді жақсы сезінуде үлкен рөл атқаратынын білеміз. Өзіңізге ұнайтын нәрсені жасау немесе барлық істерден үзіліс алу – өмірлік энергияны қалпына келтірудің кепілі.
Әртүрлі оң стратегияларды қолданып көріңіз және қайсысы сізге сай келетінін байқап көріңіз. Мұнда бірнеше идея бар: дене шынықтыру жаттығулары, достарыңызбен сөйлесу, істер тізімін немесе болашақ жоспарларды жасау, ризашылық білдіретін немесе мақтан тұтатын нәрселер туралы ойлау, сүйікті хоббиіңіз, атап айтқанда музыка, өнер, би, күнделік жүргізу.
Осы Нұсқаулықтағы ұсыныстарды Психикалық денсаулық жөніндегі ведомствоаралық тұрақты комитет және психологиялық қолдаудың анықтамалық тобы әзірледі.
