Παιδιά που στερούνται γονικής μέριμνας
Όλα τα παιδιά έχουν το δικαίωμα να μεγαλώσουν σε ένα οικογενειακό περιβάλλον που τα υποστηρίζει και τα φροντίζει
- Διαθέσιμο σε:
- Ελληνικά
- English
Η πρόκληση
Κάθε παιδί έχει δικαίωμα στη προστασία και την οικογενειακή φροντίδα.
Τα παιδιά χάνουν μερικές φορές την πρώτη γραμμή προστασίας τους - την οικογένειά τους. Οι λόγοι αποχωρισμού μπορεί να περιλαμβάνουν εκτοπισμό, αδυναμία των οικογενειών να φροντίζουν τα παιδιά λόγω φτώχειας, αναπηρίας, ενδοοικογενειακής βίας, κακοποίησης ή παραμέλησης, εθισμού ή άλλων μορφών κατάχρησης ουσιών ή θανάτου γονέων. Τα παιδιά που τοποθετούνται μακροχρόνια σε ιδρύματα διατρέχουν κίνδυνο εξασθένησης της γνωστικής, κοινωνικής και συναισθηματικής ανάπτυξής τους (ιδιαίτερα για τα παιδιά κάτω των τριών ετών).
Κάθε παιδί έχει το δικαίωμα να μεγαλώσει σε ένα οικογενειακό περιβάλλον που το υποστηρίζει και το φροντίζει. Παρά το αυξανόμενο πλήθος αποδεικτικών στοιχείων σχετικά με τη σημασία της φροντίδας σε μια οικογένεια, εκατομμύρια παιδιά παγκοσμίως συνεχίζουν να μεγαλώνουν στερούμενα τη γονικής φροντίδα, χωριστά από τις οικογένειές τους ή έγκλειστα σε ιδρύματα.
Ο αντίκτυπος του αποχωρισμού και της ιδρυματοποίησης των παιδιών είναι ιδιαίτερα σοβαρό θέμα, καθώς μπορεί να διαρκέσει μια ζωή.
Τα παιδιά που τοποθετούνται σε ιδρύματα στερούνται κοινωνικής, συναισθηματικής και πνευματικής διέγερσης. Η στέρηση αυτή μπορεί να εμποδίσει την υγιή ανάπτυξη του εγκεφάλου ενός παιδιού. Απομακρυσμένα από την κοινωνία, αυτά τα παιδιά είναι επίσης ιδιαίτερα ευάλωτα στη βία, την παραμέληση και την κακοποίηση. Οι διακρίσεις λόγω αναπηρίας και άλλων παραγόντων, όπως η εθνικότητα, το φύλο, ο σεξουαλικός προσανατολισμός ή το καθεστώς μετανάστευσης, είναι μόνο μερικοί από τους λόγους για τους οποίους τα παιδιά στερούνται γονικής-οικογενειακής φροντίδας.
Η έλλειψη προσοχής σε παιδιά χωρίς γονική μέριμνα στο πλαίσιο του προγραμματισμού για βιώσιμη ανάπτυξη του 2030 και η απουσία σχετικών στόχων υπογραμμίζουν περαιτέρω την αυξημένη ευπάθεια αυτής της ομάδας παιδιών.
Η λύση
Η εξασφάλιση ότι κάθε παιδί προστατεύεται από τη βία, την κακοποίηση και την παραμέληση αποτελεί προτεραιότητα για την Κυβέρνηση της Ελλάδας και τη UNICEF, συμπεριλαμβανομένης της ενίσχυσης ενός ισχυρού συστήματος πρόληψης, έγκαιρης ανίχνευσης και μέτρων παρέμβασης, καθώς και συντονισμένων μηχανισμών έγκαιρης αντίδρασης.
Οι βασικοί τομείς συνεργασίας περιλαμβάνουν την αποϊδρυματοποίηση, τον θεσμό της αναδοχής. την παροχή φροντίδας με βάση την οικογένεια, την επένδυση στην οικογενειακή υποστήριξη και την ενίσχυση του εθνικού συστήματος προστασίας των παιδιών συνολικά.
Η UNICEF εγκρίνει τις Οδηγίες για την Εναλλακτική Φροντίδα των Παιδιών που εγκρίθηκαν από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ το 2009. Οι Οδηγίες ενθαρρύνουν τις προσπάθειες παραμονής των παιδιών με τις οικογένειές τους, όπου αυτό είναι δυνατόν. Όταν αυτό δεν είναι προς το συμφέρον του παιδιού, το κράτος είναι υπεύθυνο για την προστασία των δικαιωμάτων του παιδιού και τη διασφάλιση της κατάλληλης εναλλακτικής φροντίδας: φροντίδα από κοντινούς συγγενείς, ανάδοχη φροντίδα, άλλες μορφές φροντίδας με βάση την οικογένεια, φροντίδα μέσα σε ίδρυμα ή εποπτευόμενες ανεξάρτητες ρυθμίσεις διαβίωσης. Η προσφυγή σε φροντίδα που δεν βασίζεται στην οικογένεια πρέπει να γίνεται μόνο όταν είναι απαραίτητο και σε μορφές κατάλληλες για την προώθηση της ευημερίας του παιδιού, με στόχο την εύρεση σταθερής και ασφαλούς μακροπρόθεσμης λύσης, συμπεριλαμβανομένης, όπου είναι δυνατόν, της επανένωσης του παιδιού με την οικογένειά του.
Η UNICEF βοηθά τις κυβερνήσεις να ενισχύσουν τους νόμους και τις πολιτικές τους, έτσι ώστε να ενσωματώσουν πλήρως τις Οδηγίες για την Εναλλακτική Φροντίδα των Παιδιών (2009). Τις ενθαρρύνει επίσης να ενισχύουν την κοινωνική μέριμνα (συμπεριλαμβανομένων των δραστηριοτήτων που βασίζονται στην κοινότητα) και τις υπηρεσίες κοινωνικής προστασίας για να μπορούν να υποστηρίξουν να αποτρέψουν τη πιθανή διάσπαση της οικογένειας και την επανένταξη τους όταν είναι δυνατόν.
Η ενίσχυση των συστημάτων προστασίας των παιδιών και των οικογενειών τους από ένα πλήρες φάσμα κινδύνων περιλαμβάνει τη διασφάλιση ότι κάθε παιδί έχει υποστηρικτικό οικογενειακό περιβάλλον, πρόσβαση στη δικαιοσύνη και προστασία από τη βία.
Σε αυτό το πλαίσιο, η συνηγορία και ο προγραμματισμός για το θέμα των παιδιών χωρίς γονική μέριμνα είναι ένας τομέας προτεραιότητας για τη UNICEF στην Ελλάδα, με βάση τη συνεχή συνεργασία με βασικούς κυβερνητικούς φορείς, δίνοντας προτεραιότητα στην οριστικοποίηση της Εθνικής Στρατηγικής Αποϊδρυματοποίησης και στην ενίσχυση της οικογένειας και τις δράσεις φροντίδας κάθε κοινότητας, συμπεριλαμβανομένου του θεσμού της ανάδοχης και της υποστηριζόμενης ανεξάρτητης διαβίωσης.
Πηγές
Η πηγή πληροφοριών για τον οικογενειακό διαχωρισμό και τη δημιουργία θεσμών για τα παιδιά αντιπροσωπεύουν μόνο μια μικρή επιλογή υλικού που παράγεται από τη UNICEF και τους εταίρους της στην περιοχή. Η λίστα ενημερώνεται τακτικά ώστε να περιλαμβάνει τις πιο πρόσφατες
15 χρόνια μεταρρυθμίσεων αποϊδρυματοποίησης στην Ευρώπη και την Κεντρική Ασία: βασικά αποτελέσματα που επιτεύχθηκαν για τα παιδιά και προκλήσεις (2018) - UNICEF
Όταν το κράτος δεν νοιάζεται. Ένας οδηγός για την πρόσβαση στη δικαιοσύνη για παραβιάσεις των δικαιωμάτων των παιδιών σε ιδρύματα φροντίδας στην Ανατολική και Νοτιοανατολική Ευρώπη και τον Καύκασο (2017) - CRIN (Child Rights International Network)
Εκτίμηση του αριθμού των παιδιών σε δομές εναλλακτικής φροντίδας: προκλήσεις και αποτελέσματα (2017) - UNICEF
Εργαλειοθήκη για τα δικαιώματα των παιδιών (ιστότοπος) - UNICEF και συνεργάτες
Οδηγίες για την εναλλακτική φροντίδα των παιδιών (εξωτερική έκθεση)
Παιδιά σε δομές άτυπης εναλλακτικής φροντίδας – Έρευνα (εξωτερικός ιστότοπος)