Հայաստանի երիտասարդների կոչը որոշում կայացնող պաշտոնյաներին Շրջակա միջավայրի օրվա կապակցությամբ

Ինչպիսի նորամուծություններ են նախատեսում հայ երիտասարդները, դոնորներն ու որոշում կայացնող պաշտոնյաները կլիմայի փոփոխության ուղղությամբ կորոնավիրուսի համաճարակի ընթացքում

Հասմիկ Առաքելյան
Illsutrated poster of the Pecha Kucha event on environment and climate change.
UNICEF Armenia
22 Հունիս 2020

Կորոնավիրուսի (ՔՈՎԻԴ-19) համաճարակը շատ բաներ է փոխել, այդ թվում այն, թե ինչպես կարող են երեխաները պահանջել իրենց իրավունքների իրացումը, երբ դպրոցները փակ են, իսկ սոցիալական շփումները հասնում են նվազագույնի: Շրջակա միջավայրի համաշխարհային օրվա կապակցությամբ Հայաստանում ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ի ջանքերով և Ավստրիայի զարգացման համագործակցության ֆինանսավորմամբ կազմակերպվեց Պեչա-Կուչա լիցենզավորված առցանց ձևաչափով միջոցառում, որն առաջինն էր իր տեսակի մեջ: Միջոցառմանը մասնակցել են Հայաստանի տարբեր շրջանների շուրջ 100 դպրոցականներ, երիտասարդներ, բնապահպաններ, ինչպես նաև՝ ՀՀ շրջակա միջավայրի, տարածքային կառավարման և ենթակառուցվածքների և կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարարությունների որոշում կայացնող պաշտոնյաներ: Ահա թե, ինչ ունեին նրանք ասելու:

Illustration with green background and photos of Tanja Radocaj and Gerhard Schaumberger.
UNICEF Armenia

«Այս տարի ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ը մեկնարկում է Հայաստանի երիտասարդությանը ներգրավելու, հզորացնելու, շրջակա միջավայրի պահպանության խնդիրների շուրջ նրանց իրազեկությունը բարձրացնելու կարևոր մի գործ, որի նպատակն է՝ ունենալ ավելի կանաչ և առողջ Հայաստան, ավելի կանաչ և առողջ մոլորակ: Այն, ինչ այս տարի տեսնում ենք, կարևոր դաս է բոլորիս համար: Բնության ամենաչնչին արարածը` վիրուսը, կանգնեցրել է աշխարհը, կանգնեցրել է աշխարհի տնտեսությունը: Բայցևայնպես, մենք տեսնում ենք նաև, որ օդը մաքրվել է, իսկ բնությունը` կանաչել: Հուսով եմ, որ սրանից էլ դասեր կքաղենք: Մեզանից յուրաքանչյուրը, լինի քաղաքականություն մշակող, ուսուցիչ, համայնքի անդամ, թե` երիտասարդ, իր դերն ունի կլիմայի փոփոխության ազդեցությունների մեղմացման գործում»,- նշել է Հայաստանում ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ի ներկայացուցիչ Տանյա Ռադոչայը:

«Կլիմայի փոփոխությունը, կենսաբազմազանությունը և շրջակա միջավայրի պահպանությունը կարևորագույն թեմաներ են և առաջնահերթ տեղ են զբաղեցնում մեր օրակարգում: Ուրախ ենք, որ այդ թեմաները կարևոր են նաև Հայաստանի համար: Երիտասարդները ապագայի առաջնորդներն են և կարող են ազդեցություն ունենալ ու փոփոխություն մտցնել իրենց համայնքներում` շրջակա միջավայրի պահպանության և ջերմոցային գազերի արտանետումների կրճատման տեսանկյունից»,- նշել է Ավստրիայի զարգացման գործակալության հայաստանյան գրասենյակի ղեկավար Գերհարդ Շաումբերգերը:

Illustration with orange background with young speakers photos.
UNICEF Armenia

Գյումրի քաղաքի թիվ 4 արհեստագործական ուսումնարանից Լիդա Մինասյանը միջոցառմանը խոսեց պոլիէթիլենի վնասների մասին և խորհուրդներ տվեց էկոլոգիապես մաքուր տոպրակների պատրաստման կապակցությամբ: Լիդան նախաձեռնությունը վերցրել է իր ձեռքը և դրական վարքագիծ է ցուցադրում` հաշվի առնելով, որ Հայաստանը պատրաստվում է 2022թ.-ի հունվարից ընդհանրապես արգելել պոլիէթիլենային տոպրակների գործածությունը:

Երևանի «Փոքրիկ Իշխան» կրթահամալիրից Դավիթ Նավասարդյանը խոսեց սննդի թափոնների կառավարման մասին: Նա ներկայացրեց նշված բնագավառում լավագույն փորձի իր ուսումնասիրությունը և առաջարկեց Հայաստանում այն կիրառելու հնարավոր ձևերը:

Լանջաղբյուր գյուղի թիվ 8 դպրոցից Վոլոդյա Բազեյանը բարձրացրեց իր համայնքի մանկապարտեզի խնդիրը, որը ջեռուցման համակարգի բացակայության պատճառով հնարավոր չէ շահագործել տարվա բոլոր եղանակներին: Վոլոդյան իր հասակակիցների հետ միասին փորձում է էկոլոգիապես մաքուր լուծումներ գտնել խնդրի կարգավորման համար, որպեսզի երեխաները կարողանան շարունակել վաղ ուսումնառությունը:  

Պոլիտեխնիկի ավագ դպրոցից Լիլիթ Գրիգորյանը ներկայացրեց «Էկո Աղբ» ՀԿ-ում իր կողմից իրականացվող կամավորական աշխատանքը: Համախոհ երիտասարդների հետ միասին, Լիլիթը փորձում է բարձրացնել թափոնների կառավարման վերաբերյալ հանրության իրազեկության աստիճանը և խթանել թափոնների վերամշակումը: Լիլիթն իր խոսքը եզրափակեց` ասելով. «Մենք չունենք երկրորդ մոլորակ, և մեզանից յուրաքանչյուրը պատասխանատու է մեր մոլորակի փրկության համար»:

Illustration with green background and photos of the speakers.
UNICEF Armenia

Մասնակիցները նաև լսեցին շրջակա միջավայրի կառավարման փորձագետ Հասմիկ Բարսեղյանին, որը խոսեց այն մասին, թե ինչպես են կլիմայական փոփոխությունները ազդում աղջիկների ու կանանց վրա, և ինչ պետք է անել այդ ռիսկերը մեղմելու համար: Իր խոսքով հանդես եկավ նաև Գրիգոր Զոհրաբի անվան թիվ 97 դպրոցի տնօրեն Արմինե Արշակյանը: Նա պատմեց, թե ինչպես է հիմնադրվել և գործում դպրոցի էկո-ակումբը: Սպիտակի քաղաքապետ Գագիկ Սահակյանն իր հերթին ներկայացրեց, թե ինչպես են համայնքում էներգիայի խելացի օգտագործման շնորհիվ հասել արդյունավետության բարձրացման և բյուջեի խնայողությունների:

Illustration with orange background and with the speakers from the Government of RA.
UNICEF Armenia

«ՔՈՎԻԴ-19-ի համավարակային իրավիճակն այսօր սրվել է կենսաբազմազանության կորստի և կենսամիջավայրի խաթարման հետևանքով, քանի որ առաջացող հիվանդությունների առնվազն 75%-ի սկզբնաղբյուրը վայրի բնությունն է: Մենք պետք է կանգ առնենք և հասկանանք, թե ինչ ազդակներ է տիեզերքը մեզ ուղարկում, և համապատասխանաբար վերաձևակերպենք մեր գործողությունները»,- ասաց ՀՀ շրջակա միջավայրի նախարարի տեղակալ Իրինա Ղափլանյանը: «Կառավարությունը վերջերս ներկայացրել էր «Տեղական ինքնակառավարման մասին» օրենքում փոփոխություն կատարելու առաջարկ, որը երեկ առաջին ընթերցմամբ քննարկվեց խորհրդարանում: Այն տեղական կառավարման մարմիններին հնարավորություն է տալիս դիմել և բյուջետային միջոցներ ստանալ շրջակա միջավայրի պահպանության շուրջ իրազեկության բարձրացման և ուսուցման համար: Կանայք առանցքային դեր են կատարում էկոլոգիական օրակարգն առաջ մղելու գործում` ինչպես տեղական, այնպես էլ` ազգային և միջազգային մակարդակներում»:  

«Բնապահպանական գիտելիքների և կարողությունների ձևավորումը  կարևորվում է ներկայումս մշակման փուլում գտնվող հանրակարթական ուսումնական ծրագրերում: Միևնույն ժամանակ, ես համոզված եմ, որ կենսաբազմազանության և շրջակա միջավայրի պահպանության խնդիրները չեն կարող լուծվել միայն հանրային կրթության միջոցով: Մենք բոլորս մեծ աշխատանք ունենք անելու` որպես անհատ և որպես քաղաքականություն մշակող», - նշեց ՀՀ կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարարի տեղակալ Արթուր Մարտիրոսյանը:

«Նշված տարբեր բնագավառներում կառավարությունն այսօր ունի բավականին հավակնոտ ծրագրեր, օրինակ` Սպիտակի և Վայքի էներգախնայողության ծրագրերը, ինչպես նաև՝ ավելի քան 10 համայնքներում ՄԱԶԾ-ի հետ համատեղ իրականացվող սուբվենցիոն ծրագրերը: ԱՄՆ ՄԶԳ-ի աջակցությամբ համայնքներում ստեղծվում են ֆոտովոլտայիկ կայաններ, որոնցից երկուսի կառուցման աշխատանքները ընթացքի մեջ են, իսկ եվս երեքը սպասում են իրենց հերթին: Գյուղական համայնքներում նույնպես ունենք կեղտաջրերի կառավարման լայնածավալ ծրագրեր: Այս բոլոր խնդիրները հեշտ չէ լուծել, բայց դրանք առաջնահերթ տեղ են զբաղեցնում մեր օրակարգում»,- ասաց ՀՀ տարածքային կառավարման և ենթակառուցվածքների նախարարի տեղակալ Վաչե Տերտերյանը:Պրն. Տերտերյանը նաև առաջարկեց առաջիկայում վիրտուալ միջոցառում կազմակերպել պատանիների մասնակցությամբ, որի ընթացքում նախարարությունները կարող են երիտասարդներին ներկայացնել բնապահպանական իրազեկության բարձրացման նպատակով պետության կողմից իրականացվող էկոլոգիական ծրագրերը և լսել նրանց կարծիքները:


Առաջարկում ենք նաև դիտել քննարկման տեսագրությունը։

UNICEF Armenia