Tiếp cận theo một chiều hướng mới: Chủ động ngăn chặn việc tự tử

Nếu bạn cảm thấy rằng con mình đang có dấu hiệu tự hại chính bản thân mình hoặc gây ra tổn thương cho người khác, hãy  tìm kiếm sự giúp đỡ bằng cách gọi đến đường dây trợ giúp quốc gia của bạn. Nếu quốc gia của bạn không có đường dây trợ giúp, vui lòng tìm kiếm sự hỗ trợ chuyên nghiệp từ những người chăm sóc được đào tạo và có kinh nghiệm.

Ở nhà, Dina * có rất nhiều sở thích. Cô bé 14 tuổi trồng cây, chăm sóc khu vườn và nhảy các video K-pop trong phòng khách.

Ở trường, mọi thứ khó khăn hơn, và phải tương tác với các bạn đồng trang lứa cũng như việc căng thẳng.

“Họ không giống tôi,” Dina nói. "Chúng tôi không có cùng sở thích."

Tuy nhiên, gần đây, Dina đã giải quyết cảm giác căng thẳng và lo lắng của mình với sự giúp đỡ của Bakhytkul Seitkhanova, một nhà giáo dục về tâm lý học.

“[Seitkhanova] đã dạy tôi bày tỏ suy nghĩ của mình một cách cởi mở,” Dina nói. "Bây giờ tôi cảm thấy rằng mình không bao giờ nên từ bỏ."

Dina được hợp tác với Seitkhanova vào năm 2020 sau một cuộc đánh giá được tiến hành trong khuôn khổ Chương trình Nâng cao Sức khỏe Tâm thần Vị thành niên và Phòng ngừa việc Tự tử (AMHSP), một chương trình nâng cao nhận thức về sức khỏe tâm thần và phòng chống việc tự tử cho thanh thiếu niên dựa trên cơ sở chăm sóc sức khỏe và trường học.

Seitkhanova, người làm việc tại trường của Dina, cho biết: “Cô ấy khá kín đáo".

AMHSP được thành lập vào năm 2015 để đáp ứng mối quan tâm hàng đầu về sức khỏe cộng đồng ở Kazakhstan: Tự sát ở những người trẻ tuổi. Kể từ đó, chương trình đã mang lại những kết quả đáng kể.

Một đánh giá của AMHSP từ năm 2015 đến năm 2017 ở Kyzylorda, nơi Dina sống và đi học, cho thấy ý tưởng về việc tự tử ở thanh niên giảm 36,1%, chứng lo âu giảm 80,6%, trầm cảm giảm 56,1% và sự căng thẳng ở thanh thiếu niên giảm 65%.

Ngoài việc cung cấp những trợ giúp thiết yếu cho học sinh, AMHSP cũng đã nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của sức khỏe tâm thần cho nhân viên trường học. Đối với Zhaniya Bissenova, một nhà giáo dục về tâm lý học với 15 năm kinh nghiệm, AMHSP đã thay đổi cách cô ấy nhìn nhận công việc của mình tại 204 trường học tại Kazaly, một thị trấn thuộc vùng Kyzylorda.

Bissenova nói: “Tôi nhận ra rằng những đứa trẻ cần được giúp đỡ sẽ tạo ra tín hiệu".

“Tôi cảm thấy tự tin hơn với tư cách là một chuyên gia,” cô nói thêm. "Tôi không sợ; Tôi hành động chắc chắn hơn”.

AMHSP được phát triển với các đối tác, bao gồm UNICEF, như một biện pháp can thiệp cho các trường học và các chuyên gia y tế công cộng. Mục tiêu của chương trình là xác định thanh thiếu niên có nguy cơ mắc các tình trạng sức khỏe tâm thần như việc tự tử và hỗ trợ tâm lý xã hội cho họ.

Ngoài ra, AMHSP cũng tập trung vào việc giảm kỳ thị liên quan đến sức khỏe tâm thần - sự kỳ thị có thể khiến những người trẻ tuổi không tìm kiếm sự giúp đỡ. Một trong những cách chính mà chương trình giải quyết vấn đề kỳ thị là tiếp cận với các bậc cha mẹ.

Ví dụ, ở vùng Kyzylorda, thanh thiếu niên chỉ được phép tham gia các cuộc kiểm tra sức khỏe tâm thần khi có sự đồng ý của cha mẹ hoặc người chăm sóc. Do đó, AMHSP cũng tập trung vào việc giúp các trường học và nhân viên y tế tiếp cận thông tin với phụ huynh. Kết quả của chương trình, số phụ huynh từ chối cho phép khám sức khỏe tâm thần giảm xuống còn 5% từ năm 2015 đến năm 2016 và xuống còn 1% vào năm 2017. 

Trong một dấu hiệu cho thấy sự hỗ trợ mạnh mẽ từ các cấp chính quyền cao nhất, Thủ tướng Kazakhstan đã đề cao AMHSP trong Kế hoạch Hành động Quốc gia giai đoạn 2015–2020 của nước này, và vào năm 2015, việc triển khai AMHSP đã bắt đầu ở khu vực Kyzylorda với sự hỗ trợ của các đối tác, bao gồm: Trung tâm Quốc gia về Sức khỏe Tâm thần của nước này; bộ Y tế, Giáo dục và Khoa học, Nội vụ (Cảnh sát); và các sở Y tế và Giáo dục trong khu vực. Năm 2016, việc triển khai bắt đầu ở vùng Mangistau.

Nhìn chung, Kazakhstan đang trên con đường đưa sức khỏe tâm thần - đặc biệt là đối với trẻ em và thanh niên - trở thành mối quan tâm hàng đầu của quốc gia. Chính phủ Kazakhstan đang coi AMHSP là trung tâm của các dịch vụ sức khỏe tâm thần vị thành niên và đã tăng 25% tài chính cho các dịch vụ sức khỏe tâm thần.

Tuy nhiên, thành công của những nỗ lực này cuối cùng sẽ được đo lường bằng những cải thiện trong cuộc sống của trẻ em và thanh niên.

Dina, là một ví dụ, và cô bé đang trong quá trình cải thiện cuộc sống của mình. 

“Bất kể khó khăn, bạn cần phải tiến lên,” Dina nói. "Và bằng cách vượt qua khó khăn, bạn sẽ đạt đến đỉnh cao."

* Dina là một bút danh được sử dụng theo yêu cầu của cô ấy để bảo vệ danh tính của mình. Cô được phỏng vấn vào tháng 5 năm 2021 khi đang đi dạo qua những cây dâu tằm trên một con phố chính ở Kyzylorda, Kazakhstan. Câu chuyện này và những câu chuyện tương tự khác của cô ấy được nêu trong báo cáo Tình hình trẻ em thế giới 2021 - Trong tâm trí tôi: thúc đẩy, bảo vệ và chăm sóc sức khỏe tâm thần của trẻ em.