Հայաստան ժամանած փախստական երեխաների պատմությունները
Սեպտեմբերի վերջին 30,000 երեխա ստիպված է եղել լքել իր տունը՝ հետևում թողնելով ամեն հարազատ բան:
- Հասանելի է նաև:
- Հայերեն
- English
Երբ խաղաղություն չկա, ամենաշատը տուժում են երեխաները: 30,000 երեխաներ իրենց համայնքներում ռազմական գործողությունների հետևանքով ստիպված եղան լքել իրենց տները: Ընդամենը մեկ շաբաթվա ընթացքում նրանք հետևում թողեցին ամեն ինչ, ամեն հարազատ բան։ Այժմ, հաստատվելով Հայաստանում որպես փախստական, նրանք բախվել են իրենց մանկությունը վերագտնելու մարտահրավերին:
Երեք որդիների մայր Լուսինեն պատմում էր, որ մեկ մարդատարով ու լիքը ուղևորներով են ճանապարհ ընկել, տեղ էլ, տրամադրություն էլ չի եղել իրերի հետևից ընկնելու… իր հետ վերցրել է միայն ամենաթանկը՝ իր երեխաներին:
«Անորոշ վիճակ էր, իմաստ չկար ինչ որ բան հետդ վերցնելու, չգիտեիր՝ ինչ ա լինելու, ուր ես գնալու, տուն չունես, ոչ մի բան աչքիդ չէր երևում, մենակ թե ողջ-առողջ հանեինք երեխաներին էդ տեղից»,-
Համատարած քաոսի մեջ որոշ երեխաներ կարողացել են, սակայն, իրենց հետ բերել չափերով փոքր, բայց հիրավի մեծ նշանակություն ունեցող ու իրենց համար իսկապես արժեքավոր իրեր՝ որպես մանկության հիշողություն:
Տասներեքամյա Էդուարդը փոխչելիս հասցրել է տնից վերցնել իր բազում մեդալներից մի մասը միայն: Վեց տարի զբաղվել է կարատեով և հասցրել է բազմաթիվ մեդալներ ու գավաթներ շահել:
«Երանի հետս կարողանայի վերցնել իմ բոլոր մեդալները, իմ բոլոր գոտիները»,- ասաց Էդուարդն ու մի տեսակ խորը հոգոցով շարունակեց, որ անգամ վստահ չէ, կկարողանա այստեղ շարունակել իր սիրելի սպորտը, թե՝ ոչ:
Էդուարդի նման Ժենյան ևս ստիպված է եղել լքել իր տունը: Այժմ իր մայրիկի ու երկու եղբայրների, ինչպես նաև հարազատ այլ երկու ընտանիքների հետ ժամանակավորապես հաստատվել է Գորիսի կացարաններից մեկում: Իր հետ հասցրել է վերցնել մաքրամեի իր կիսատ մնացած գործը՝ որպես հուշ իր հայրենիքից: Թեև գծագիրը չի վերցրել, բայց վստահ է, որ այն անպայման ավարտի է հասցնելու:
Ժենյան չորս տարի հաճախել է ժանյակագործության խմբակ և ափսոսում է, որ ավարտական հավաստագիր չի ստանալու: «Մնացել էր վերջին տարին, որ հավաստագիրս ստանայի… բայց… եկանք այստեղ…ամեն ինչ կիսատ մնաց, անավարտ…»
Վստահ է, որ խորը վերքերն ամոքելու համար շատ տարիներ կպահանջվեն, բայց հույս ունի, որ կկարողանա հասնել իր նպատակին և բժշկուհի դառնալ՝ ճիշտ իր մայրիկի նման:
Տասնմեկամյա Գոռը մայրիկի, հայրիկի, քրոջ ու փոքր եղբոր հետ եկել է Գորիս ու հաստատվել տատիկի տանը: «Լավ է՝ այս տանը երեխաները մի քիչ սովոր էին, ամառները տատիկի տուն հաճախ էին գալիս», - ասաց մայրիկը՝ Շուշանիկը, և շարունակեց. «արդեն երեք անգամ տուն ենք կորցրել»:
Այս ընտանիքը պիտի փորձի նորից հարմարվել. նոր տուն, նոր միջավայր, նոր դպրոց, նոր ընկերներ…նորից…
Բոլոր երեխաներից միայն Գոռն էր, որ արդեն մի քանի օր է, ինչ Գորիսում դպրոց է հաճախում: «Դեռ այստեղ ընկերներ չունեմ, իմ այնտեղի դպրոցն ավելի էի սիրում, այնտեղ էին իմ ընկերները, իմ երաժշտական դպրոցը ու իմ ուսուցիչները»:
Իր հետ իր կլառնետն է բերել՝ որպես միակ հուշ իր նախորդ դպրոցից:
«Երբ մեծանամ և շինարար դառնամ, մեր տան նման մի նոր տուն եմ կառուցելու մեզ համար, նորից երկհարկանի»:
Տասներեքամյա Ռոբերտն իր ծնողների ու եղբայրների հետ տնից վերջին անգամ դուրս գալիս, մի պահ վազել է դուրս ու հասցրել փոքրիկ տարայի մեջ լցնել իր այգու հողը: «Մեքենայում էլ տեղ չկար, միայն սա կարողացա վերցնել», - ասաց Ռոբերտը:
Ի տարբերություն Գոռի, Ժենյայի և Էդուարդի, տասնմեկամյա Վիկան և շատ այլ երեխաներ ստիպված են եղել փախչել առանց որևէ բան իրենց հետ վերցնելու: Համակող վախի մթնոլորտում միակ մտահոգությունը ապահով վայր գտնելն է եղել:
UNICEF Armenia/2023/Biayna Mahari
UNICEF Armenia/2023/Biayna Mahari
Վիկան եղբայրների ու տատիկի հետ անգամ չի կարողացել տուն վերադառնալ, ստիպված է եղել ապաստարանից ապաստարան անցնել, մինչև մի կերպ հասել են Հայաստան: Ընդամենը տասներեք տարեկանում նա պատերազմում կորցրել է ոչ միայն իր տունը, այլև դաժան պայթյունի հետևանքով նաև իր հորը: Մի կերպ, արցունքները խեղդելով, ասաց, որ շատ կուզենար հետ վերադառնալ և իր հետ բերել իր ծննդին հոր նվիրած թևնոցն ու պապիկի նկարը:
