Stranica

Pregled studije o negativnim iskustvima u detinjstvu (ACE studija)

Negativno iskustvo u detinjstvu (ACE — Adverse Childhood Experience) označava traumatično životno iskustvo koja se događa pre 18. godine, a koje osoba pamti kada odraste.

UNICEF Srbija/2019/Pančić

Dostupno na:
Srpski
English

Na svakih 100 odraslih osoba u Srbiji, njih oko 70 je više puta iskusilo barem jedan od oblika ACE-a tokom detinjstva, a njih oko 20 je iskusilo 4 ili više.

Primeri ACE-a:

fizičko zlostavljanje ✔

emocionalno zlostavljanje ✔

seksualno zlostavljanje ✔

alkoholizam u porodici ✔

zloupotreba droga u porodici ✔

depresija ili bilo koje drugo mentalno oboljenje u porodici ✔

samoubistvo u porodici ✔

član porodice u zatvoru ✔

zlostavljanje majke od strane partnera ✔

zlostavljanje oca od strane partnera ✔

rastavljeni roditelji ✔

psihološko zanemarivanje ✔

fizičko zanemarivanje ✔

nasilničko ponašanje ✔

učešće u tuči ✔

nasilje u zajednici ✔

kolektivno nasilje ✔

Rasprostranjenost pojedinačnih vrsta učestalih negativnih iskustava u detinjstvu

Nasilje u zajednici	33.7%
Psihološko zlostavljanje	26.3%
Učešće u tuči	19.7%
Alkoholizam u porodici	16.7%
Rastavljeni roditelji	15.1%
Fizičko zlostavljanje	13.6%
Depresija u porodici	13%
Zlostavljanje majke od strane partnera	12.1%

Ko su osobe sa većim brojem negativnih iskustava u detinjstvu?

· Osobe iz urbanih sredina

· Osobe koje nisu u partnerskom odnosu

· Osobe muškog pola

· Mlađi ispitanici (uzrasta od 18 do 29 godina)

· Osobe nižeg nivoa obrazovanja

· Osobe sa manje pozitivnih iskustava u detinjstvu

· Osobe sa određenim crtama ličnosti— posebno sa više izraženom crtom dezintegracije

Na koje psihosocijalne i zdravstvene probleme nailazimo kod onih koji su iskusili veći broj negativnih iskustava u detinjstvu?

•abortusi

•zloupotreba supstanci

•samodestruktivno ponašanje

•simptomi povezani sa mentalnim zdravljem

•fizička oboljenja

•snažnija podrška telesnom kažnjavanju kao načinu disciplinovanja (među onima koji su roditelji)

•više izraženo nesigurno vezivanje u partnerskim odnosima

Kako prekinuti krug nasilja?

UNIVERZALNA (PRIMARNA) PREVENCIJA ACE-a

Savetovanje po pitanjima planiranja porodice, prenatalne i postnatalne zdravstvene nege majke i deteta; škole roditeljstva za buduće roditelje, roditelje, staratelje i hranitelje predškolske dece, savetovanje i obrazovanje roditelja i dece o pitanjima zlostavljanja i zanemarivanja, o štetnosti telesnog kažnjavanja dece, disciplinovanju dece metodama pozitivne discipline i sl.

SELEKTIVNA (SEKUNDARNA) PREVENCIJA ACE-a

Podrazumeva uočavanje dece i porodica sa povećanim rizikom od ACE-a, kao i aktivnosti usmerene ka prevenciji pojave ACE-a.

Na primer, najbolji rezultati u radu sa grupama za koje je utvrđen visok rizik postižu se tokom kućnih poseta, kroz razgovore i savetovanje sa malom decom.

INDIKOVANA (TERCIJARNA) PREVENCIJA

Uključuje rad sa zlostavljanom i zanemarenom decom i njihovim porodicama kada već dođe do zlostavljanja, kako bi se sprečilo ponavljanje zlostavljanja i zanemarivanja i smanjile posledica zlostavljanja i zanemarivanja