Naočare za vid ne štite od infekcije koronavirusom

Povodom informacije koja se krajem februara pojavila u nekim od domaćih medija, da su osobe koje nose naočare izložene manjem riziku od koronavirusa, mi, UNICEF-ovi mladi reporteri, odlučili smo da utvrdimo da li su ti medijski navodi tačni.

U tekstovima koji su prenijeli pomenutu informaciju navodi se da je jedno istraživanje pokazalo da su osobe koje nose naočare u dva do tri puta manjem riziku da obole od koronavirusa. Pretpostavlja se, naime, da oni manje rukama dodiruju oči, pa je manja i šansa da će na taj način prenijeti virus.

Pomenuto istraživanje, kako navode mediji, rađeno je u Indiji, na uzorku od 304 ispitanika starosti 10–18 godina koji su preležali COVID-19, a objavljeno je na kineskom sajtu MedRxev.

Mi smo i ranije analizirali informacije koje su domaći mediji prenosili sa sajta MedRxiv. Riječ je o izvoru koji objavljuje preliminarne naučne izvještaje iz oblasti medicine, dakle one koji još nisu prošli proces ekspertske recenzije.  

U sekciji „O nama“ na tom sajtu može se pročitati da mediji ne bi trebalo da se pozivaju na istraživanja koja oni objavljuju kao na pouzdani izvor informacija, niti da se na osnovu njih mogu davati uputstva za rad medicinskom osoblju.

Iščitavanjem objava na ovom sajtu saznali smo da je analiza o uticaju nošenja naočara na rizik od COVID-a u toku, te da njeni konačni rezultati još nisu dostupni. 

Postoji velika razlika između istraživačkog procesa koji je u toku i onog koji je zaključen. Krajnji rezultat istraživanja može biti suprotan očekivanom, odnosno naučnici mogu doći do zaključka da osobe koje nose naočare nisu izložene manjem riziku da obole od koronavirusa.

O ovoj temi mediji su izvještavali i tokom jeseni 2020. godine, nakon što su istraživači primijetili da među pacijentima u kineskim bolnicama ima manje onih koji su kratkovidi.  

Mediji su tada upozoravali da, prije nego što požurimo do optičara, uzmemo u obzir da je uzorak ovog istraživanja mali, te da ono ukazuje samo na izvjesnu podudarnost, a ne na direktnu uzročno-posljedičnu vezu između nošenja naočara i stope infekcije koronavirusom.  

Stručnjaci apeluju na građane da nastave s nošenjem zaštitnih maski i poštovanjem svih propisanih mjera za suzbijanje epidemije koronavirusa, bez obzira na ovo istraživanje i slične studije koje se u međuvremenu mogu pojaviti.

Imajući u vidu podatke do kojih smo došli, ne možemo sa sigurnošću tvrditi da je teza da naočare štite od koronavirusa tačna, ali možemo zaključiti da mediji moraju biti oprezniji pri objavljivanju informacija koje nisu u potpunosti naučno dokazane. Da bismo izbjegli zamke lažnih vijesti, važno je da pažljivo čitamo, da provjeravamo informacije i slijedimo zvanične izvore.

U   želji   da   doprinesu   sprečavanju   širenja   dezinformacija  o koronavirusu i vakcinama i s ciljem da promovišu kredibilne izvore informacija, UNICEF-ovi mladi reporteri odlučili su da provjeravaju  tačnost informacija koje  se  objavljuju   na   društvenim   mrežama  i  u  medijima, a  koje izazivaju pažnju građana. Prilikom provjere tačnosti informacija slijedili su primjer analiza s platforme Raskrinkavanje i djelimično koristili njihovu javno dostupnu metodologiju.