Eγγύηση για το Παιδί
Οι πιλοτικές καινοτόμες προσεγγίσεις της UNICEF και της ΕΕ αποσκοπούν στη διακοπή του κύκλου της παιδικής φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού.
- Ελληνικά
- English
Το πρόβλημα
Η φτώχεια και ο κοινωνικός αποκλεισμός μπορούν να έχουν σοβαρό αντίκτυπο στη ζωή των παιδιών, καθιστώντας δύσκολη την πρόσβαση τους σε βασικές υπηρεσίες όπως η υγειονομική περίθαλψη, η εκπαίδευση, η υγιεινή διατροφή, η αξιοπρεπής στέγαση και η προστασία. Τα παιδιά που διαβιούν σε συνθήκες φτώχειας επηρεάζονται σε διαφορετικό επίπεδο και βαθμό από τους ενήλικες και είναι πιθανότερο οι συνέπειες να έχουν αντίκτυπο και στην ενήλικη ζωή τους. Ο υποσιτισμός μπορεί να διαρκέσει μια ζωή, έχοντας μακροπρόθεσμες συνέπειες στη σωματική, κοινωνική και συναισθηματική ανάπτυξη των παιδιών, ενώ οι απώλειες στη μάθηση σε νεαρή ηλικία μπορούν να οδηγήσουν σε μειωμένες σχολικές επιδόσεις. Χωρίς πρόσβαση σε υγειονομική περίθαλψη, τα παιδιά διατρέχουν κίνδυνο να μην εμβολιαστούν εγκαίρως ή και καθόλου καθώς και να αποκλειστούν από απαραίτητες θεραπείες για την διατήρηση της υγείας τους σωματικής και ψυχολογικής.
Τα παιδιά που ζούν σε συνθήκες φτώχειας συχνά δεν έχουν πρόσβαση σε βασικές υπηρεσίες
Πριν από την πανδημία COVID-19, σχεδόν το ένα τέταρτο των παιδιών της Ευρώπης βρισκόταν στο όριο ή κάτω από το όριο της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού. Ο αντίκτυπος της κρίσης COVID-19 έγινε αισθητός σε όλες τις χώρες - με οικονομικές, κοινωνικές και ψυχολογικές επιπτώσεις, μέχρι την σχεδόν κατάρρευση των υπερφορτωμένων συστημάτων υγείας, έως την απώλεια ευκαιριών μάθησης για τα παιδιά λόγω του κλεισίματος των σχολείων, και την αύξηση των περιστατικών ενδοοικογενειακής βίας.
Η φτώχεια και ο κοινωνικός αποκλεισμός αναμένεται να αυξηθούν τα επόμενα χρόνια καθώς η κρίση συνεχίζει να επηρεάζει την κοινωνικοοικονομική κατάσταση στα Κράτη Μέλη σε ολόκληρη την Ευρώπη. Οι αιτίες και οι επιπτώσεις της παιδικής φτώχειας είναι πολυδιάστατες καθώς η πρόσβαση στην υγεία, την εκπαίδευση, τη φροντίδα, την διατροφή, την υγεία και τη στέγαση είναι αλληλένδετες.
Η λύση
Η UNICEF εργάζεται για την αντιμετώπιση των υποκείμενων αιτιών της παιδικής φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού, εξετάζοντας τις πολιτικές που απαιτούνται για την επιτάχυνση της αλλαγής και την ανάπτυξη και εφαρμογή καινοτόμων προσεγγίσεων με επίκεντρο το παιδί. Ο στόχος είναι να διασφαλιστεί ότι για όλα τα παιδιά με έμφαση σε εκείνα με μεγαλύτερη ευαλωτότητα μπορεί να σπάσει ο κύκλος της φτώχειας και των παραγόντων επικινδυνότητας και να μεγαλώσουν σε μια κοινωνία με πρόσβαση σε βασικές υπηρεσίες και με σεβασμό στα δικαιώματα τους. Η αντιμετώπιση της παιδικής φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού αποτελεί υποχρέωση της κάθε πολιτείας και δικαίωμα κάθε παιδιού με σαφή οφέλη για τα παιδιά τώρα και στο μέλλον, και για ολόκληρη την κοινωνία.
Το πιλοτικό Πρόγραμμα Child Guarantee επικεντρώθηκε στο να διασφαλίσει ότι τα παιδιά που αντιμετωπίζουν ευαλωτότητες έχουν πρόσβαση σε ποιοτικές υπηρεσίες. Η UNICEF, σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, συνεργάζεται με εθνικές, περιφερειακές και τοπικές αρχές αλλά και επιλεγμένες οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, παιδιά και νέους για το σχεδιασμό και την εφαρμογή υπηρεσιών και παρεμβάσεων που μειώνουν τις επιπτώσεις της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού στα παιδιά που χρειάζονται υποστήριξη και προστασίαόπως παιδιά Ρομά, παιδιά σε ιδρύματα, παιδιά με αναπηρία και παιδιά πρόσφυγες και μετανάστες.
Η UNICEF, σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή - μέσω της Γενικής Διεύθυνσης Απασχόλησης, Κοινωνικών Υποθέσεων και Ένταξης (DG EMPL) υλοποίησε ένα τριετές πρόγραμμα σε Ελλάδα, Βουλγαρία, Κροατία, Γερμανία, Ιταλία, Λιθουανία και Ισπανία. Αυτές οι χώρες εφάρμοσαν πιλοτικά καινοτόμες προσεγγίσεις για την μετέπειτα ανάπτυξη και εφαρμογή τους μέσα από εθνικά σχεδία δράσης για τη μείωση της παιδικής φτώχειας και την αντιμετώπιση συστηματικών μειονεκτημάτων για ιδιαίτερα ευάλωτες ομάδες παιδιών για τη διασφάλιση πρόσβασης σε ποιοτικές υπηρεσίες για τα παιδιά και τις οικογένειές τους. Το Πρόγραμμα εφαρμόστηκε με διαβούλευση και στενή συνεργασία με εθνικές και τοπικές αρχές και οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, παιδιά, οικογένειες και κοινότητες.
Το Child Guarantee εισήγαγε σε πιλοτικό επίπεδο καινοτόμες προσεγγίσεις σε ότι αφορά την παιδική φτώχεια και τον κοινωνικό αποκλεισμό με στόχο την υιοθέτηση και εφαρμογή τους σε εθνικό επίπεδο.
Στην τρίτη φάση του Προγράμματος, δόθηκε έμφαση στην ενίσχυση της ικανότητας των εθνικών και περιφερειακών αρχών να παρέχουν υπηρεσίες, φροντίδα και υποστήριξη σε παιδιά που αντιμετωπίζουν ευαλωτότητες και τις οικογένειές τους, συμπεριλαμβανομένης της βελτίωσης της πρόσβασης στην εκπαίδευση, την υγειονομική περίθαλψη, την εκπαίδευση, την σωστή διατροφή, καθώς και την αξιοπρεπή στέγαση και φροντίδα παιδιών. Εντοπίστηκαν βέλτιστες πρακτικές, καθώς και συγκεκριμένες, τοπικές πολιτικές-παρεμβάσεις που συμβάλλουν στην παροχή πρόσβασης στα παιδιά σε υγειονομική περίθαλψη, εκπαίδευση, φροντίδα, αξιοπρεπή στέγαση και επαρκή διατροφή. Παράλληλα, η UNICEF υποστηρίζει την ενίσχυση της ικανότητας των Κρατών Μελών να συλλέγουν, να αναλύουν και να υποβάλλουν τακτικά δεδομένα σχετικά με δείκτες που σχετίζονται με την παιδική φτώχεια και τον κοινωνικό αποκλεισμό.
Η συνεργασία μεταξύ του Περιφερειακού Γραφείου της UNICEF για την Ευρώπη και την Κεντρική Ασία (ECARO) και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την πιλοτική εφαρμογή του προγράμματος Child Guarantee (CG) ως μέρος της Φάσης ΙΙΙ της προπαρασκευαστικής δράσης του CG σε επτά κράτη μέλη (Βουλγαρία, Κροατία , Γερμανία, Ελλάδα, Ιταλία, Λιθουανία και Ισπανία) ολοκληρώνεται στις 28 Απριλίου 2023.
Επιγραμματικές οι κύριες δράσεις και αποτελέσματα του προγράμματος μέχρι σήμερα είναι:
- 18 μοντέλα υπηρεσιών, παρεμβάσεων και μηχανισμών που στοχεύουν στην πρόσβαση σε βασικές υπηρεσίες για μειονεκτούσες ομάδες παιδιών, αναπτύχθηκαν, εφαρμόστηκαν πιλοτικά και συμπεριλήφθηκαν σε εθνικά σχέδια δράσης European Child Guarantee, σε τομεακές στρατηγικές καθώς και σε περιφερειακά και τοπικά σχέδια ανάπτυξης υπηρεσιών σε 4 χώρες , μέσω συμμετοχικών και συντονισμένων διαδικασιών που επικεντρώνονται στη γεφύρωση ομάδων-στόχων παιδιών με υπάρχοντα προγράμματα και υπηρεσίες.
- Από την έναρξη του έργου, περισσότερα από 30.345 παιδιά και νεαροί ενήλικες έλαβαν υπηρεσίες και παρεμβάσεις και αντίστοιχα πάνω από 16.037 ενήλικες φροντιστές έλαβαν υπηρεσίες και στις 4 χώρες. Περίπου 2.914 επαγγελματίες και υπεύθυνοι λήψης αποφάσεων έχουν την ικανότητα να παρέχουν ποιοτικές υπηρεσίες και παρεμβάσεις.
- 7 χώρες υποστηρίχθηκαν για να σχεδιάσουν ολοκληρωμένα Εθνικά Σχέδια Δράσης European Child Guarantee με βάση τις αναλύσεις για την παιδική φτώχεια και το κοινωνικό αποκλεισμό στην κάθε χώρα.
- Ανταλλαγή εμπειρίας μεταξύ των πιλοτικών χωρών με άλλα κράτη μέλη ως μέρος της πλατφόρμας ανταλλαγής γνώσεων και σειράς θεματικών διαδικτυακών σεμιναρίων που έλαβαν χώρα.
Για να μάθετε περισσότερα σχετικά με τα πιλοτικά έργα στις 7 χώρες που συμμετέχουν στη Φάση ΙΙΙ της Προπαρασκευαστικής Δράσης για το Child Guarantee, επισκεφτείτε τη σελίδα του Περιφερειακού Γραφείου της UNICEF για την Ευρώπη και Κεντρική Ασία ΕΔΩ.
Στην Ελλάδα
Στην Ελλάδα, η UNICEF, με τη χρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και σε συνεργασία με τις Ελληνικές αρχές, υλοποίησε το πρόγραμμα στοχεύοντας στην αντιμετώπιση των συστηματικών μειονεκτημάτων που παρουσιάζουν ιδιαίτερα ευάλωτες κοινωνικές ομάδες παιδιών (παιδιά σε ιδρύματα, παιδιά με ειδικές ανάγκες, παιδιά πρόσφυγες και μετανάστες, παιδιά που ανήκουν σε μειονότητες).
Στο πλαίσιο εδραίωσης ενός συντονιστικού μηχανισμού παρακολούθησης του προγράμματος συστάθηκε Συντονιστική Επιτροπή, που αποτελείται από εκπροσώπους κυβερνητικών και ανεξάρτητων φορέων με επιστημονική εμπειρία στα συστήματα παιδικής φροντίδας, ενταξιακής εκπαίδευσης και νεανικής απασχολησιμότητας, για να παρέχει καθοδήγηση στο σχεδιασμό και την εφαρμογή του προγράμματος “Εγγύηση για το Παιδί" (Child Guarantee) στην Ελλάδα.
Η Επιτροπή, υπό την κοινή Προεδρία της UNICEF και του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, παρείχε πολύτιμη τεχνογνωσία στη συνολική στρατηγική του προγράμματος, σύμφωνα με τους ελληνικούς εθνικούς στόχους, ενώ ταυτόχρονα παρακολουθούσε την πρόοδο της υλοποίησής του.
Το Γραφείο της UNICEF στην Ελλάδα δίνοντας προτεραιότητα στη συμμετοχή παιδιών και νέων, συνέστησε την ΄'Επιτροπή Παιδιών και Νέων' για την υλοποίηση του προγράμματος. Η επιτροπή αποτελείτο από παιδιά και νέους 15 έως 23 ετών, από διαφορετικά πλαίσια και περιβάλλοντα, με ίση συμμετοχή αγοριών και κοριτσιών, συμπεριλαμβανομένων παιδιών Ρομά, παιδιών και νέων με αναπηρία, παιδιών/νέων με προσφυγο-μεταναστευτικό υπόβαθρο, καθώς και παιδιών και νέων με εμπειρία ιδρυματικής φροντίδας και υποστηριζόμενης διαβίωσης.
Ο ρόλος της Επιτροπής Παιδιών και Νέων ήταν να παρέχει ενεργή ανατροφοδότηση σε όλη την πορεία υλοποίησης του προγράμματος στη χώρα, βασιζόμενη στις εμπειρίες και τα βιώματά των μελών της, να διασφαλίσει ότι οι δράσεις του Προγράμματος ανταποκρίνονται στις ανάγκες των παιδιών αλλά και να προτείνει πρακτικές για την περαιτέρω προώθηση της συμμετοχής των παιδιών στη λήψη αποφάσεων.
Το τριετές πρόγραμμα “Child Guarantee” στην Ελλάδα αποτελείται από έξι δράσεις/πυλώνες:
Πυλώνας 1: Ενίσχυση οικογενειακού και κοινοτικού τύπου μοντέλων παιδικής προστασίας με στόχο την αποϊδρυματοποίηση
Πυλώνας 2: Ενίσχυση του μοντέλου της ανάδοχης φροντίδας παιδιών μέσω καμπάνιας ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης που πραγματοποιήθηκε σε συνεργασία με το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων.
Δείτε το βίντεο της καμπάνιας εδώ.
Πυλώνας 3: Σχεδιασμός και πιλοτική εφαρμογή του μοντέλου ημιαυτόνομης διαβίωσης σε διαμερίσματα παιδιών και νέων που διαμένουν σε ιδρυματική φροντίδα.
Πυλώνας 4: Επένδυση στην απόκτηση δεξιοτήτων ζωής και εργασιακής ετοιμότητας σε νέους .
Πυλώνας 5: Ενίσχυση της συμπεριληπτικής εκπαίδευσης.
Πυλώνας 6 Ανάλυση παιδικής φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού στην Ελλάδα για την ανάπτυξη του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για την Ευρωπαϊκή Εγγύηση για τα Παιδιά στην Ελλάδα.
Πηγές και Νέα
Το πρόγραμμα «Εγγύηση για το Παιδί» και η μεταρρύθμιση του πλαισίου Παιδικής Προστασίας στην Ελλάδα
Δείτε τη συνέντευξη της υπεύθυνης του Προγράμματος "Εγγύηση για το Παιδί" στην Ελλάδα, Μαριέλλα Μιχαηλίδου, Ειδική Παιδικής Προστασίας στο Γραφείο της UNICEF στην Ελλάδα, για την ανάγκη μεταρρύθμισης του συστήματος παιδικής προστασίας στη χώρα την οποία επιχειρεί η Πολιτεία προτεραιοποιώντας την αποϊδρυματοποίηση και την αναδοχή, και υιοθετώντας μοντέλα και παρεμβάσεις που αναπτύχθηκαν σε εθνικό επίπεδο στο πλαίσιο του προγράμματος "Ευρωπαϊκή Εγγύηση για το Παιδί".