Cha mẹ chăm sóc bản thân
Chúng tôi hỏi các chuyên gia sức khỏe tâm thần có con nhỏ về cách họ chăm sóc sức khỏe của chính mình.
- Ngôn ngữ tài liệu bằng:
- English
- Tiếng Việt
Nuôi dạy con cái thật khó khăn. Đó là một công việc toàn thời gian và nhiều bậc cha mẹ nhận thấy mình đang ưu tiên sức khỏe của gia đình hơn chính họ.
Khi chúng ta đáp ứng được nhu cầu tinh thần và thể chất của bản thân, điều đó không chỉ có ích cho sức khỏe của chúng ta mà còn có ích cho con trẻ.
Nhưng làm thế nào để tự chăm sóc sức khỏe cho chính mình? Chúng tôi đã hỏi ba chuyên gia về sức khỏe tâm thần, đồng thời là những người làm cha mẹ, về cách họ làm điều đó.
Hãy lắng nghe Tiến sĩ Lisa Damour, Sonali Gupta và Tiến sĩ Hina Talib chia sẻ về cách họ ưu tiên chăm sóc bản thân, các hoạt động mà họ thực hành và những lợi ích mà họ thấy gia đình mình được hưởng.
Đi tới:
Bạn đã học được điều gì về việc chăm sóc bản thân với tư cách là cha mẹ?
Nếu bạn chưa bắt đầu thì bây giờ luôn là thời điểm thích hợp để ưu tiên chăm sóc bản thân.
Lisa: Tôi thường nghĩ các bậc cha mẹ cho rằng dành thời gian cho bản thân có nghĩa là họ đang lấy bớt thời gian ở bên con cái. Nhưng điều này không đúng. Nếu chúng ta chăm sóc bản thân, chúng ta có thể chăm sóc con cái tốt hơn. Và việc chúng ta biết chăm sóc bản thân giúp con cái nhận thức sâu sắc tầm quan trọng của việc tự chăm sóc bản thân, đồng thời chỉ cho con cách tự mình làm điều đó.
Hina: Mỗi lần muốn chăm sóc bản thân, bạn chỉ cần dành ra vài phút, nó giống như thói quen cần nỗ lực một chút để hình thành nhưng sau đó bạn sẽ dần quen với việc đó. Song, tự chăm sóc bản thân cũng có thể đồng nghĩa với việc nhờ cậy gia đình, đôi khi là giúp đỡ của các nhà trị liệu hoặc bác sĩ lâm sàng về sức khỏe tâm thần khi cần thiết, dù ở nhà hay nơi làm việc.
Sonali: Nếu bạn chưa bắt đầu thì bây giờ luôn là thời điểm thích hợp để ưu tiên chăm sóc bản thân. Khởi đầu là một bước tiến lớn trên hành trình nuôi dưỡng lòng tự trắc ẩn và khả năng chống chịu. Hãy dịu dàng với bản thân và những người xung quanh khi bạn bắt đầu hành trình chăm sóc bản thân. Bạn cần thời gian để biến những hành động nhỏ trở thành nghi thức, đó đồng thời là một khoản đầu tư cho sức khỏe tinh thần của chúng ta.
Bạn tự thực hành chăm sóc bản thân như thế nào?
Sonali: Tôi gọi thời gian dành cho bản thân là “Khoảng lặng nghi thức” - tức là khoảng lặng mà tôi chủ tâm dành ra trong ngày, theo sau là các nghi thức tự xoa dịu bản thân ở cấp độ thể chất, tinh thần và xã hội. Tôi nghĩ ra cái tên này sau khi vật lộn với tình trạng kiệt sức khoảng 10 năm trước. Mấu chốt ở đây là chỉ tập trung làm một việc khi tham gia thực hành tự xoa dịu bản thân và duy trì thói quen đó hàng ngày, kể cả là dành ra 10 phút vào một ngày tất bật. Tôi đi dạo một mình vào một thời điểm cố định trong ngày, thiền và lắng nghe những âm thanh êm dịu vào buổi sáng, chợp mắt 15 phút (lâu hơn nếu có thể) và dành thời gian đọc sách phi hư cấu. Dành thời gian để vui chơi giải trí cũng là cách tôi chăm sóc bản thân. Là một nhà trị liệu và là một người mẹ, khoảng lặng nghi thức đã trở thành không gian thiêng liêng đối với tôi.
Hina: Khi già đi, tôi thấy bản thân tìm về những thành phần cơ bản của cuộc sống tốt cho sức khỏe: vận động cơ thể, hít thở, ngủ đủ giấc, đặt điện thoại xuống và ăn nhiều trái cây, rau quả. Tôi nhận ra mình cảm thấy tinh thần khỏe mạnh khi đang làm những việc này. Bất cứ khi nào bắt đầu gặp vấn đề về sức khỏe tâm thần, tôi lại tìm cơ hội làm những việc này thường xuyên hơn. Tất nhiên, khi có thời gian, tôi thích thêm các bài tập giãn cơ, yoga và trò chuyện với bố mẹ, người thân trong gia đình và bạn bè. Chỉ cần vài phút nghe giọng họ nói và chia sẻ điều mình nghĩ, tôi đã cảm thấy ổn định tư tưởng.
Lisa: Là một nhà tâm lý học, tôi biết rằng giấc ngủ là chất keo gắn kết con người với nhau, vì vậy tôi luôn quan tâm bảo vệ khả năng đi vào giấc ngủ nhanh chóng và ngủ ngon vào ban đêm của mình. Để nhanh chóng đi vào giấc ngủ, tôi cố gắng làm mọi thứ chậm lại vào buổi tối. Giống như nhiều người, tôi thấy gần như không thể ngủ được ngay sau khi bận bịu làm việc gì đó cần nhiều tương tác. Để ngủ ngon vào ban đêm, tôi cố gắng tập thể dục thường xuyên và hít thở nhiều không khí trong lành, cả hai việc này đều giúp tôi ngủ ngon hơn.
Làm thế nào để có thì giờ chăm sóc bản thân?
Tôi suy nghĩ tỉnh táo hơn khi để tâm trí mình đi lang thang bất cứ nơi nào nó cần đến.
Hina: Thời gian dành cho việc chăm sóc bản thân dường như nằm ngoài tầm với của tôi - nó thực sự vuột khỏi tầm tay khi tôi chạy loanh quanh chăm sóc hai đứa con nhỏ và hoàn thành các đầu việc hàng ngày. Tôi luôn cảm thấy có bổn phận phải làm vậy. Tôi ưu tiên chăm sóc bản thân bằng cách thực hiện song song với việc nuôi dạy con hàng ngày và tại nơi làm việc. Khi đánh răng, tôi thực hành chánh niệm, khi nấu ăn, tôi trò chuyện với gia đình hoặc bạn bè, khi đi ngủ với lũ trẻ, tôi tập vài tư thế yoga. Tôi thường xuyên hít thở sâu giữa các cuộc họp tại nơi làm việc và cố gắng không dùng điện thoại đi vào cuối ngày, nhưng điều này thật khó đối với tôi.
Lisa: Điều thực sự giúp ích cho tôi khi làm mẹ là tận dụng tối đa thời gian yên tĩnh mà mình có được cho bản thân. Trước đây, tôi thường nghe nhạc hoặc gọi điện cho bạn bè khi đang gấp quần áo hoặc nấu bữa tối, nhưng dần dà tôi đánh giá cao lợi ích của việc làm những việc lặt vặt trong yên lặng, đặc biệt là khi tâm trí tôi cảm thấy rối bời. Tôi thấy mình có thể suy ngẫm về những điều đang đè nặng lên vai và đưa ra giải pháp sáng tạo cho những thách thức mà tôi đang đối mặt. Tôi suy nghĩ tỉnh táo hơn khi để tâm trí mình đi lang thang bất cứ nơi nào nó cần đến.
Sonali: Tôi coi việc chăm sóc bản thân là một hoạt động cần được chú ý hàng ngày. Vào những ngày không có thời gian để chăm sóc bản thân, tôi cảm thấy choáng ngợp, căng thẳng và lo lắng. Tôi cùng gia đình đã quyết định nói chuyện cởi mở về những cảm xúc lớn mà chúng tôi có thể đang trải qua, chẳng hạn như khi chúng tôi cảm thấy choáng ngợp và quá tải. Nhiều năm qua, tất cả chúng tôi, bao gồm cả chồng và con gái tôi, đã nói chuyện với nhau về cách chăm sóc bản thân và dành thời gian cho bản thân, giúp chúng tôi cảm thấy tập trung hơn và sống tĩnh tại hơn.
Gia đình bạn đã được hưởng lợi như thế nào khi bạn chăm sóc bản thân?
Nếu tôi không ưu tiên sức khỏe tâm thần và hạnh phúc của bản thân, tôi sẽ không thể hiện được hết khả năng của mình với tư cách là cha mẹ.
Lisa: Khi tôi được nghỉ ngơi đầy đủ và đầu óc minh mẫn, tôi sẽ kiên nhẫn hơn với con và vui vẻ hơn rất nhiều khi ở bên con. Sau một đêm ngon giấc, tôi có năng lượng để chơi đùa, tổ chức một "bữa tiệc khiêu vũ trong nhà bếp" hoặc nghĩ ra những cách khác để tận hưởng khoảng thời gian bên con gái. Và khi không bị cuốn vào những mối bận tâm riêng, tôi có thể tập trung tốt hơn vào các cô con gái của mình cũng như những gì các con cần ở tôi.
Sonali: Thực hành chăm sóc bản thân đã giúp gia đình tôi tăng cường khả năng chống chịu. Chăm sóc bản thân mang lại cảm giác bình tĩnh và sự bình tĩnh này cũng có thể lây lan, giúp chúng tôi vượt qua những thời điểm khó khăn. Chăm sóc bản thân đã giúp chúng tôi tôn trọng không gian riêng, nhu cầu riêng của nhau, đồng thời xây dựng không gian nuôi dưỡng lòng trắc ẩn và đồng cảm với nhau.
Hina: Một trong những khoảnh khắc khiến tôi tự hào nhất trong quá trình nuôi dạy con cái là khi tôi bắt gặp những đứa con nhỏ của mình hít thở sâu để lấy lại bình tĩnh khi gặp khó khăn – các con thường xuyên xem tôi làm mẫu như vậy trước mặt chúng. Tôi thích những lúc các con yêu cầu tôi tập yoga trước khi đi ngủ hoặc khi các con bắt đầu tự tập. Tôi đã học được rằng nếu tôi không ưu tiên sức khỏe tâm thần và hạnh phúc của mình, thì tôi sẽ không thể hiện được hết khả năng của mình với tư cách là cha mẹ.
Về các chuyên gia
Tiến sĩ Lisa Damour (@lisa.damour) là nhà tâm lý học, tác giả, cộng tác viên của tờ New York Times và là bà mẹ hai con.
Sonali Gupta (@mentalhealthwithsonali) là nhà tâm lý học lâm sàng, nhà trị liệu, tác giả, người viết chuyên mục và là mẹ của một cô con gái tuổi teen.
Tiến sĩ Hina Talib (@teenhealthdoc) là bác sĩ nhi khoa và chuyên gia y tế về trẻ vị thành niên, nhà văn, nhà sáng tạo nội dung trên các kênh truyền thông mạng xã hội về lứa tuổi teen và là bà mẹ hai con.
