Деца лишени од семејна средина

Живеењето во институција може да има значителни негативни доживотни последици по физичкиот, психичкиот и емотивниот развој на децата

Дете лежи на под и гледа во кукла што ја држи во десната рака
UNICEF/2017/Georgiev

Предизвик

Науката докажа дека децата најдобро се развиваат во семејна средина, каде што ја добиваат сета љубов и поддршка што им треба за да опстанат и да напредуваат. Ако биолошкото семејство не е во можност да се грижи за детето, често поради сиромаштија, попреченост, немаштија или заблуда, во најдобар интерес на детето е да се смести во средина налик на семејната - во згрижувачко семејство, сродничка грижа, или кога нема можност за враќање во биолошкото семејство, да се даде на посвојување.

Но, децата никогаш не треба да се одвојат од семејството и заедницата и да се сместат во голема институција, каде дури и со најдобри намери, вештини и знаења, персоналот не може да даде повеќе од само дел од вниманието неопходно за детето да изгради приврзаност, комуникација и бодрина.

Сепак, ова се случува пречесто, и покрај тоа што е познато дека живеењето во институција има значителни негативни доживотни последици по физичкиот, психичкиот и емотивниот развој на децата.

Без неопходната љубов и поддршка, децата може да се соочат со доживотни проблеми во развојот

Повеќе од 100 деца и млади во земјава, од кои многу се под три години, сѐ уште се соочуваат со тие ризици. За децата кои живеат и растат во институции, ова често значи дека ќе имаат тешкотии во учењето и развојот на социјалните вештини. Исто така, многу е поверојатно да покажат ризично однесување и да страдаат од депресија или тешка анксиозност кога ќе станат возрасни..

Децата до тригодишна возраст се особено ранливи. Ако оваа возраст, која е критична за развојот на мозокот, ја минат во институција, може да имаат тешкотии да формираат врски подоцна во животот. Токсичниот стрес од живеење во таква емотивна запоставеност му штети и на кардиоваскуларниот, ендокринолошкиот, епигенетскиот и имунолошкиот развој на детето.  

Институционалната грижа е штетна и ги крши човековите права

За децата, семејството е примарен извор на учење пред училиштето, кога се формира до 85% од човековиот когнитивен, социјален и емотивен капацитет. Исто така, семејството е извор на сигурен идентитет, припадност, и конечно, на љубов.

УНИЦЕФ целосно ја поддржува земјата во напорите да стави крај на сместувањето деца под тригодишна возраст во големи институции, како дел од европската заложба, и да ја забрза деинституционализацијата на децата од 3 до 18 години. Деинституционализацијата не значи затворање на институциите, туку нивно трансформирање, за стручниот персонал да придонесе кон алтернативна грижа слична на семејната во рамките на семејствата и заедниците.

Решение

За секое дете да живее во средина налик на семејната, исполнета со љубов и поддршка, УНИЦЕФ ги поддржува реформите во детската заштита заради целосен премин од институционална во грижа за децата и нивните семејства организирана во заедницата.

Сега работиме на поддршка за развивање низа услуги на згрижувачки семејства (за итни случаи, краткорочно и долгорочно згрижување, сродничка грижа, згрижување за одмена), како форма на семејна грижа за многу деца за кои живеењето во биолошкото семејство или обединувањето со семејството не е опција во моментов.

Заедно со здравствениот систем и социјалните служби, работиме на спречување на напуштањето и одвојувањето на децата од нивните семејства. Ова опфаќа јакнење на сродничката грижа (од членовите на поширокото семејство), како една од приоритетните мерки за обезбедување семејна грижа за децата кои не можат да живеат со биолошките семејства. Истовремено се залагаме за поголема реинтеграција и посвојување на малите деца, во согласност со меѓународните норми и стандарди.

Исто така, ја поддржуваме ревизијата на законодавството за примарната детска заштита, грижата за децата, заштитата на семејствата, социјалните услуги и социјалната помош, како и изработката на правилници и минимални стандарди за квалитет на сите услуги и процеси кои сочинуваат ефикасен систем на социјални услуги.

На крајот и подеднакво важно, работиме на подигање на јавната свест и на разбирањето за тоа како со услугите во заедницата може да се постигнат подобри резултати за децата, а и како животот во семејна средина има сеопфатна важност за развојот и општата благосостојба на децата.

Ние работиме за да обезбедиме #СемејствоЗаСекоеДете!  

Ресурси

Како да разговарате со децата за смртта на блиска личност

Како да им помогнете на вашите деца да се справат со загуба, тагување и чувство на болка

Прочитајте ја приказната

Волшебна чинија - Прирачник за развивање здрави навики

Овој прирачник има за цел да им помогне на вработените во предучилишните установи да ги надградат сопствените знаења за здравата исхрана

Погледнете го целиот извештај

За млади: Како да се соочите со трагични настани во кои има

Соочувањето со ваквите настани може да биде многу стресно и понекогаш е тешко да се сфати од каде да се почне и како да се разбере што се случило.

Прочитајте ја приказната

Вознемирувачките настани и менталното здравје на децата

Како да им се помогне на децата да се справат со стрес предизвикан од траума

Прочитајте ја приказната