Qeveria e re të ofrojë arsim cilësor për çdo fëmijë në Mal të Zi
UNICEF, OJQ Prindërit, Shoqata e Mësimdhënësve, Shoqatat e Prindërve të Fëmijëve me Aftësi të Kufizuara dhe OJQ Romë të Rinj u bëjnë thirrje aktorëve politikë që të angazhohen për të investuar fonde të mjaftueshme për financimin e objekteve të reja
- Gjendet në:
- Crnogorski
- English
- Shqip
PODGORICË, 29 MAJ 2023– Si përgjigje ndaj gjetjeve kryesore nga lansimi së fundmi i Analizës Sektoriale të Arsimit 2015–2020, Fondi i Kombeve të Bashkuara për Fëmijët - UNICEF, OJQ Prindërit, Shoqata e Mësimdhënësve, OJQ Nardos – Unioni i Shoqatës së Prindërve të Fëmijëve me Aftësi të Kufizuara dhe OJQ Romë të Rinj i bëjnë thirrje të gjithë aktorëve politikë të angazhohen që, pasi formimit të Parlamentit të ri dhe qeverisë së re, të garantojnë investimin e fondeve të mjaftueshme për financimin e objekteve të reja shkollore dhe parashkollore, duke pajisur në mënyrë adekuate të gjitha shkollat me teknologji të reja, duke ofruar zhvillim të vazhdueshëm profesional të të gjithë mësimdhënësve dhe duke siguruar cilësi, mbështetje arsimore gjithëpërfshirëse për të gjithë fëmijët, përfshirë ata me aftësi të kufizuara dhe nga komunitetet rome dhe egjiptiane.
Si palë e Konventës për të Drejtat e Fëmijës (KDF), Mali i Zi është zotuar t'i garantojë çdo vajze dhe djali të drejtën për arsim cilësor dhe gjithëpërfshirës.
Ajo që do të bëjë qeveria e re për sistemin arsimor do të ketë ndikim tek çdo vajzë dhe djalë dhe tek çdo qytetar të këtij vendi. Arsimi cilësor është rruga e qëndrueshme për të dalë nga cikli i varfërisë. Arsimi cilësor është thelbësor për zhvillimin dhe rritjen ekonomike të Malit të Zi. Qytetarët kanë një mundësi për të ndikuar në vendime të tilla duke u dhënë përparësi fëmijëve gjatë zgjedhjeve.
Gjetjet kryesore të lansaura së fundmi Analiza Sektoriale e Arsimit 2015–2020 tregojnë: se dy në çdo tre fëmijë në Mal të Zi vijojnë shkollat fillore me infrastrukturë të pamjaftueshme; se ka mesatarisht një kompjuterë për 16 nxënës në shkollat fillore dhe të mesme; se vetëm një në katër mësimdhënës vijon programe për zhvillim profesional në baza vjetore; dhe se fëmijët që rriten në varfëri vijojnë kopshtin e fëmijëve, shkollën fillore dhe të mesme në një shkallë shumë më të ulët se bashkëmoshatarët e tyre.
Olivera Lekoviq nga OJQ-ja Shoqata e Mësimdhënësve tha u bëjmë thirrje të gjithë aktorëve politikë të angazhohen që, nëse bëhen pjesë e qeverisë së re, do t'i sigurojnë çdo mësimdhënësi dhe nxënësi hapësira adekuate mësimi dhe qasje pa pagesë në internet, teknologji digjitale dhe ndihmëse në shkolla dhe kopshte.
Alokimi i më shumë burimeve drejt zhvillimit të vazhdueshëm profesional dhe avokimi për parime të meritokracisë dhe decentralizimit të sistemit arsimor janë jashtëzakonisht të nevojshme nëse Mali i Zi përpiqet të arrijë arsim më cilësor. U bëjmë ftesë të gjithë aktorëve politikë që të angazhohen për ta bërë këtë realitet për çdo mësimdhënës dhe për çdo nxënës në këtë vend.
Për të zvogëluar varfërinë në Mal të Zi, arsimi me cilësi të lartë duhet t'u ofrohet të gjithë fëmijëve nga familjet e varfra, nga komuniteti romë dhe fëmijëve me aftësi të kufizuara që në vitet e para të jetës.
Lepa Zunjic nga OJQ Shoqata Prindërit tha është koha në shekullin e 21-të që fëmijët tanë të kenë një numër të mjaftueshëm kopshtesh dhe shkollash dhe të kalojnë kohë në kushte të përshtatshme hapësinore. Kjo përfshin klasa të pajisura mirë, tualete funksionale, qasje në ujë të pijshëm, në shkolla të ngrohura dhe në afërsi të vendbanimit të tyre, ashtu që fëmijët që jetojnë në zonat rurale të mos kenë nevojë të ecin distanca të gjata deri në shkollë pa transport të organizuar.
Presim që vendimmarrësit e ardhshëm t'i kushtojnë vëmendje të veçantë teksteve shkollore dhe cilësisë së përmbajtjes së tyre, si dhe nevojave të prindërve që kanë nevojë për mbështetje në formën e kujdesit ditor në shkolla fillore për fëmijët e tyre gjashtë dhe shtatë vjeçarë kur ata të fillojnë shkollën.
Shoqata Kombëtare e Prindërve të Fëmijëve dhe të Rinjve me Aftësi të Kufizuara në Mal të Zi – NARDOS thekson nevojën për të siguruar mjetet e nevojshme mësimore për fëmijët me aftësi të kufizuara dhe për të organizuar arsimim shtesë për mësimdhënësit në mënyrë që ata të mund të ofrojnë arsim cilësor dhe gjithëpërfshirës për çdo fëmijë në Mal të Zi.
Ftojmë të gjithë aktorët politikë që, nëse bëhen pjesë e qeverisë së re, të angazhohen për respektimin dhe zbatimin e rekomandimeve të Konventës së OKB-së për të Drejtat e Fëmijës, për të siguruar dhe për të mundësuar përfshirjen funksionale të fëmijëve me aftësi të kufizuara pa barriera në përputhje me nevojat dhe aftësitë e tyre. Këta fëmijë kanë të drejtën për kujdes të veçantë, arsimim dhe aftësim, i cili do t'i ndihmojë ata të bëjnë jetë dinjitoze dhe të arrijnë nivelin më të lartë të mundshëm të pavarësimit.
Kur bëhet fjalë për nxënësit romë, pengesat për shkollimin e tyre janë të shumta, ndërkohë që rëndësia e arsimit për ta për t'i dhënë fund varfërisë është vendimtare. Samir Jaha, përfaqësues i OJQ-së Romë të Rinj tha u bëjmë thirrje aktorëve politikë, aktualë dhe të ardhshëm, të mbështesin programet shtesë që kanë rezultuar të suksesshme, siç është mentorimi i mbështetjes për fëmijët romë në shkollat fillore dhe të mesme.
Vëmendje e veçantë duhet t'i kushtohet arsimit parashkollor, duke qenë se kemi ende kopshte ku vetëm fëmijë romë vijojnë. Është gjithashtu e nevojshme të vazhdohet ofrimi i bursave në shkollat e mesme dhe fakultete me theks të madh në ofrimin e mundësive për praktikë të paguar dhe/ose programe praktike profesionale në ndërmarrjet komunale/shtetërore.
Sipas regjistrimit të fundit të popullsisë, fëmijët deri në 18 vjeç përbëjnë pothuajse një të katërtën e popullsisë së Malit të Zi. Përveçse ndikon tek të gjithë ata, cilësia e arsimit për çdo fëmijë në Mal të Zi ndikon edhe tek prindërit, gjyshërit, mësimdhënësit dhe të gjithë qytetarët e vendit, pasi arsimi është një rrugë e qartë për t'i dhënë fund varfërisë. Prandaj, ajo që do të bëjë qeveria e re për të reformuar sistemin arsimor ka ndikim tek çdo person që jeton në Mal të Zi. Për këto arsye, fushatat e zgjedhjeve parlamentare kanë mundësinë të trajtojnë këtë të drejtë themelore të njeriut e cila është në qendër të zhvillimit të Malit të Zi.
UNICEF është burimi kryesor në botë i të dhënave dhe analizave të besueshme për fëmijët, duke përdorur prova për të mbrojtur fëmijët dhe politika që përmirësojnë jetën e tyre. UNICEF punon me qeveritë dhe komunitetet në më shumë se 190 vende dhe territore për të mbështetur fëmijët në mbarë botën për të realizuar të drejtat e tyre dhe për të përmbushur potencialin e tyre, që nga fëmijëria e hershme deri në adoleshencë. Puna e UNICEF-it për fëmijët njihet nga Konventa e OKB-së për të Drejtat e Fëmijëve.
