Ukayali

Ukayali suyuqa Piru suyupa yunkanmi, chinchay kutisuyupi qallyanqa Lurituwanmi. Qallyanqa Antisuyu Rasilwan, qullasuyuwanñataq Madre de Dios y Qusqu suyuchawan chaynallataq  qulla kuntinsuyu Hunin, Paskuwan huwanuku suyuchawan. 102 400km2 iskay hatun suyuchapi tarikun. Yupaynin  suyucha chunka qanchis suyucha patmanñataq, llapan niraqkama kaqkunañataq 512 3376 runakuna. Kaymantan 34.9% patachasqa (178632) warmi, qari wawakuna chaynallataq musu sipaskuna.

Ukayali runankuna imaymana rikchaq kawsayniyuqkuna achkataq rimayninkunapas, allpankunapas acha niraqtaq. Kay suyuqa 18 niraq ayllukunam hinallataq tawa chunka ñawpa simikuna. Ari, Piruwqa chawpi achka qullqiyuqllamkanku, sasachakuykunaqa wakchakaykunaqa hinallam. Ukayalipiqa  runakunaqa wakchakaypin tarikunku hinalla, 2013pi tarikurqaku sapa pachakmanta 11.7manta 14.5kama hinallataq 2017 watapi sapa pakchakmanta 12.1 hinaspa pachakmanta 14.6 wasikunapi yakuyuqkuna  6 puntuta Ukayali suyupi uraykurqa  2013 watapi (73.5 pachakmanta) hinallataq 2016 watapi (67.5 pachakmanta) lliw suyukunamanta kimsa rakipi tarikurqa as wasikunallaña yakuyuq tarikurqa, kaypinqa lliw supuwan tinkuchisqaqa manam chawpimanpas chayanchu, pachakmanta 89.