Sağlıklı beslenme alışkanlığı nasıl kazandırılır?

Çocuğunuza hayatını etkileyecek iyi alışkanlıklar kazandırmanın 6 yolu:

UNICEF
UNICEF
UNICEF/UN0343155/Pazos
04 Mart 2022

Sağlıklı yaşamın temeli, sağlıklı yiyecekler ile sağlıklı bir beslenme düzenidir. Bunları öğrenmesini sağlamak çocuğunuza hayatı boyunca büyük fayda sağlar. Çocuğunuza erken yaşta sağlıklı beslenme alışkanlığı kazandırmak, yetişkinlik çağlarında bile yiyeceklerle olumlu ilişkiler kurmasını sağlayacaktır. İster inanın ister inanmayın ama bu alışkanlıkları kazandırma yolculuğu eğlenceli hale getirilebilir; hem çocuğunuz hem de tüm aileniz için sağlıklı olması da cabası! İşte bu yola çıkmak için atabileceğiniz altı adım:

 

1. Olumlu alışkanlıkları teşvik edin

Çocuklarınız yaptığınız her şeyi her zaman izler; buna yemek vakti de dahil. Sağlıklı yiyecekleri, içecekleri ve atıştırmalıkları tercih ederek, eğlenceli fiziksel aktivitelere katılarak onlara iyi örnek olabilirsiniz. Sofraya sağlıklı, işlenmemiş gıdaları koymayı tercih etmeniz çocuğunuzun bakış açısını etkileyecektir.

Çocuklarınızı gıda alışverişlerinizde yanınızda götürebilir, yemek hazırlarken yardımcı olmalarını isteyebilirsiniz. Tüm aile için lezzetli ve sağlıklı yiyecekler hazırlama sürecinin bir parçası olmaktan hoşlanacaklardır.

Yemek vakitlerini bir öğrenme fırsatı olarak değerlendirin. Birlikte farklı besin gruplarını araştırın, vücudumuzun ihtiyacı olan besinlerin ve vitaminlerin hangilerinde olduğunu keşfedin.

 

2. Yiyecekler ile sağlıklı bir ilişki kurun

Hayat boyu sağlıklı kalmanın ve kalp hastalıkları, kanser, diyabet gibi hastalıklara karşı korunmanın yolu yiyecekler konusunda sağlıklı bir bakış açısına sahip olmaktan geçer. Çocuğunuza bu yolda rehberlik etmek için:

  • Fiziksel olarak aç olup olmadıklarını anlamalarına yardımcı olun. Böylece vücutlarının neye ihtiyacı olduğunu anlayabilirler.
  • Yiyecekleri ödül veya ceza olarak kullanmaktan kaçının. Bu şekilde kullanılmaları, çocukların yiyecekler ile sağlıksız bir ilişki kurmalarına sebep olabilir.
  • Yasaklamayın. Şekerli yiyecekler gibi zararlı olduğunu düşündüğünüz yiyecekleri tamamen yasaklamak, çocuğunuzun onları daha çok istemesine sebep olabilir.

Sağlıksız yiyecek ve içeceklere "hayır, olmaz" deyip geçmek yerine, miktarını veya sıklığını sınırlandırabilirsiniz (mesela her gün olmaz gibi). Çocuklarınızla neden bazı yiyeceklerin diğerlerine göre daha çok tercih edilmesi gerektiği hakkında sohbet edin. Örneğin, çocuğunuz tatlı bir şey yemek istediğinde; meyve gibi doğal şeker içeren işlenmemiş yiyeceklerin, ek şeker içeren kahvaltılık gevrek gibi işlenmiş yiyeceklere göre neden daha iyi bir seçenek olduğunu açıklayabilirsiniz. Doğru davranışlarını, yiyecek olmayan şeylerle ödüllendirin; mesela ailecek yapılacak eğlenceli bir etkinlikle...

 

Çocuğunuz ne kadar çeşitli yiyecek denerse, beş besin grubundan çeşitli beslenmeyi sürdürme olasılığının o kadar yüksek olduğunu biliyor muydunuz?

 

3. "Tabağını bitir!" demeyin

Bunu söylemenin çocuğunuzun yiyeceklerdeki gerekli besinleri almasını sağlayacağını düşünüyor olabilirsiniz. Fakat bu davranışlar yemeklerden nefret etmesine hatta yemek vakti ile ilgili olumsuz çağrışımlar oluşturmasına sebep olabilir. Çocuğunuza tabağındaki sebzeleri bir türlü yediremiyorsanız, belki sizin ne kadar da lezzet alarak yediğinizi görmesi işe yarayabilir. Çocuklarınız yiyecek tercihlerini sizden öğrenir. Bu sebeple onları elinizden geldiğince teşvik etmeye çalışın. Ayrıca sağlıklı başka bir yiyeceğin yanında az miktarda meyve veya sebze seçeneği sunabilirsiniz. Ya da daha önce hiç yemediği bir meyve veya sebze seçmesini söyleyip birlikte tadabilirsiniz. Sebze ve meyveleri tabağa eğlenceli ve renkli şekillerde yerleştirmek de ilgi çekici görünmelerini sağlayabilir. Çocukların yeni yiyecekleri tatmaları ve hoşlanmaya başlamaları birden fazla deneme gerektirebilir, bunu aklınızın bir kenarına not edin ve asla vazgeçmeyin!

 

4. Porsiyon kontrolünü öncelik haline getirin

Aşırı büyük porsiyonlar kilo alımına sebep olabilir, bu yüzden çocuğunuza tabağında ne kadar yiyecek olması gerektiğini öğretmek önemlidir. Çocuklara uygun porsiyon miktarını öğretmenin en kolay yolu görsel örnekler vermektir: Mesela makarna veya pilav gibi yiyecekler için yumruğu kadar porsiyonlar önerilir. Yiyebileceği et miktarı avuç içi kadar olmalıdır. Tereyağ gibi yağların miktarı ise, baş parmağının ucunu geçmemelidir.

 

Çocukların harcadıkları enerjiye göre alacakları besin miktarını ayarlamalarını sağlayan doğuştan gelen becerileri olduğunu biliyor muydunuz?

 

5. Güne sağlıklı bir kahvaltı ile başlayın

Sabah vakitleri çoğu aile için koşuşturmacayla geçer ama güne dengeli bir öğün ile başlamak çocuğunuzun kalsiyum ve lif gibi büyümeleri ve gelişmeleri açısından faydalı olan önemli besinleri almasına yardımcı olur. Kalorisi yüksek fakat besin değeri düşük olan ek şeker ilave edilmiş kahvaltılık gevrekler ya da hamur işleri yerine sade yoğurt ve taze meyve gibi besin değeri yüksek bir kahvaltı sunmayı deneyin. Böylece çocuğunuzun daha uzun süre tok kalacağını da göreceksiniz.

 

6. Fiziksel aktiviteyi eğlenceli hale getirin

Çocukların günde 60 dakika fiziksel aktiviteye ihtiyacı vardır. Bunu eğlenceli hale getirmeye ne dersiniz? Herkesin hareket etmesini sağlayacak ailece yapabileceğiniz aktiviteler planlayın. Örneğin akşam yemeğinden sonra yürüyüşe çıkabilir ya da yüzmeye gidebilirsiniz. Kendiliğinden oluşan fırsatları da kaçırmayın. Mesela radyoda en sevdiğiniz şarkı çıkınca birlikte dans edebilirsiniz. Çocuğunuzun hareketli oyunlara odaklanması için hareketsiz olarak geçirilen ekran süresini sınırlamaya teşvik etmek de önemlidir. Dünya Sağlık Örgütü 2-4 yaş arası çocuklar için ekran süresinin günde bir saatten fazla olmamasını öneriyor.

Her gününüze sağlıklı yiyecekleri ve eğlenceli aktiviteleri dahil etmek hem çocuğunuzun gelişimine hem daha sağlıklı olmasına hem de hayatı boyunca sağlıklı tercihler yapabilmesi için gerekli donanıma sahip olmasına yardımcı olur.