Çocuk yaşta evlilik
Türkiye'de pek çok kız çocuğu, geleneksel toplumsal cinsiyet rolleri nedeniyle çocuk yaşta, erken ya da zorla evlendirilme (CEFM) riski ile karşı karşıya bulunmaktadır.
- Mevcut:
- Türkçe
- English
Türkiye’de yasal evlenme yaşı 18’dir. Bununla birlikte, çocuklar 17 yaşına bastıklarında ailelerinin veya yasal vasilerinin izniyle evlenebilmektedirler. 16 yaşındaki çocuklar ise ‘istisnai durumlarda ve hayati önem arz eden bir gerekçenin olması şartıyla’ mahkemeden alınan özel izinle evlenebilmektedirler.
Günümüzde evlilik yaşı giderek yükselse de Türkiye’de çocuk yaşta evlilikler hâlen bir sorundur. Bu durum; kız çocuklarına yönelik cinsiyet kalıpyargılarını pekiştiren ve onların eğitimlerine engel olan, sağlıklarını tehlikeye atan ve onları şiddet ve yoksulluk riskine maruz bırakan toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin bir yansımasıdır.
UNICEF Türkiye, çocuk yaşta evlilikleri engellemek, bu vakalarla mücadele etmek ve bunlara müdahale etmek amacıyla politika yapımında, uygulamada, kaliteli hizmet sunumunda ve programların izlenmesinde kamu kurumları, yerel yönetimler ve sivil toplum örgütleriyle birlikte çalışmaktadır.
UNICEF Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı (AÇSHB) ile merkezi düzeyde işbirliği yapmaktadır; bu kapsamda ‘Erken Yaşta ve Zorla Evliliklerle Mücadele Ulusal Strateji Belgesi ve Eylem Planı”nın hazırlanması ve uygulanmasında AÇSHB'ye teknik destek sunmaktadır. UNICEF ayrıca Gaziantep ve Kilis’te ‘çocuk yaşta evliliklerin önlenmesi için müdahale modeli’ni uygulamaktadır. Söz konusu model, çocuk yaşta evlilikleri önlemek ve bunlara etkili şekilde müdahale etmeye yönelik bir dizi adım içermektedir. Bunlardan bazıları aşağıda verilmektedir:
- çocuk yaşta evliliklere yol açan ana faktörleri tespit etmek;
- çocuk yaşta evliliklerin ortadan kaldırılmasının önündeki engelleri tespit etmek;
- risk altındaki ve/veya evlendirilmiş çocukların tespit edilmesi için gerekli mekanizmaları desteklemek;
- vaka yönetimi sağlamak; mevcut hizmetleri haritalandırmak ve;
- çocuk yaşta evliliklerin önlenmesi ve bunlara müdahale edilmesi için yerel hizmet sağlayıcılarının kapasitelerini arttırmak.
Bu kapsamda eğitim personeli, din görevlileri, muhtarlar ve çeşitli sektörlerde çalışan kamu görevlilerine yönelik kapsamlı eğitim programları geliştirilmiştir ve uygulanmaktadır.
Toplumsal farkındalığı arttırmak ve olumlu sosyal normların desteklenmesine katkı sağlamak için annelere, babalara ve ergen kız ve erkek çocuklarına yönelik toplum temelli eğitimler dahil olmak üzere toplumsal dönüşüm odaklı bir dizi faaliyet düzenlenmektedir.
“Çocuk Yaşta, Erken ve Zorla Evliliklerin Önlenmesi BM Ortak Programı” UNICEF koordinasyonunda IOM, UNFPA, UN Women ve UNHCR ile birlikte yürütülmektedir. Söz konusu program, çocuk yaşta evliliklerin ortadan kaldırılmasına yönelik çabalarda çok sektörlü bir yaklaşımın benimsenmesini amaçlamaktadır. Ayrıca, bu konuda toplum düzeyinde olumlu sosyal normların desteklenmesi ve tutum değişikliğinin teşvik edilmesine yönelik çalışmalar yürütülmektedir.
