Surxondaryo viloyatida bolalar va ularning oilalari uchun yuridik yordam imkoniyatlari
Yuridik yordam imkoniyatlari
Sud va maʼmuriy jarayonlarda ishtirok etish qonun bilan kontakda bo’lgan bolalarga katta taʼsir oʻtkazadi. Bolalarga koʻrsatilgan munosabat ular katta boʻlganda sud-huquq tizimiga boʻlgan ishonchining shakklanishida muhim ahamiyat kasb etadi.
Bolalarning turli sabablarga ko’ra qonun bilan kontaktda bo’lishi mumkin. Xususan, ular jinoiy ishlar doirasida ayblanuvchi yoki guvoh, oilaviy, fuqarolik yoki maʼmuriy ishlar doirasida tomonlardan biri va jismoniy yoki ruhiy zoʻravonlik, jinsiy tahqirlash bilan bogʻliq ishlarda jabrlanuvchi sifatida ishtirok etishi mumkin.
Sud-huquq tizimi xodimlari tomonidan har qanday turdagi ish doirasida qabul qilingan qarorlar bolalar hayotiga ham uzoq, ham qisqa muddatli istiqbolda jiddiy taʼsir qiladi.
“Yuridik soha vakillari Oʻzbekistondagi jinoiy, fuqarolik va maʼmuriy huquq tizimlari doirasida bola huquqlarini himoya qilish bilan bogʻliq boʻlgan kuchli jihatlar va kamchiliklarni aniqlab olishi muhim ahamiyatga ega,” deydi UNICEF xalqaro eksperti Fransiz Shixan.
Bola huquqlariga ixtisoslashgan advokatlarning yetishmasligi Oʻzbekistonda bolalar yuridik yordamdan foydalanishi borasidagi muammolardan biridir. Shuningdek, davlat hisobidan advokat bilan taʼminlash qonun bilan nizoga kirishgan bolalarga nisbatan amal qilgan bir paytda, jinoyat jabrlanuvchisi yoki guvohi boʻlgan bolalar hamda fuqarolik yoki maʼmuriy ishlarda ishtirok etayotgan bolalar uchun bunday yordam nazarda tutilmagan. Bunday bolalar har doim ham yuqori malakali advokat xizmatlaridan foydalanish imkoniyatiga ega emas.
Bolalar sud jarayonlarida xavfsiz, maʼnoli va qadr-qimmati hurmat qilingan tarzda ishtirok etishi uchun imkoniyat yaratish hamda advokatlarning bolalar va ular oila aʼzolariga yuridik yordam koʻrsatish borasidagi salohiyatini kuchaytirish maqsadida, UNICEF “Madad” va “Istiqbolli avlod” nodavlat tashkilotlari yuristlari hamda Surxondaryo viloyatidagi advokatlarning salohiyatini kuchaytirishga intilmoqda.
Sud jarayonlarida ayblanuvchi, jabrlanuvchi, guvoh, boshpana soʻrab murojaat qilgan va qochqin maqomidagi bolalarni aynan bolalar uchun moslashtirilgan va gender jihatlari inobatga olingan yuridik yordam bilan taʼminlash borasidagi bilimlarini yaxshilash maqsadida, viloyatdagi 32 nafar yurist toʻrt kunlik treningda ishtirok etdi.
Qonun bilan kontaktdagi bolalar yuridik soha xodimlari bilan bog’lanishda qiyinchiliklarga duch kelishi mumkin. Yoshi, jinsi yoki boshqa sabablarga ko’ra bolalar ularga ishonmasligi, jarayon va tartib toʻgʻrisidagi eng asosiy maʼlumotlarga ham ega boʻlmasligi yoki boshqa toʻsqilarga duch kelishi mumkin.
Shu bois treningdan koʻzlangan asosiy maqsadlardan biri bolalar uchun moslashtirilgan muloqot va intervyu koʻnikmalarini shakllantirish, bolaning yoshi va rivojlanish darajasini inobatga olgan holda u oʻzini qulay his qilishini taʼminlashdan iborat boʻldi.
“Oilaviy muammolar bilan ishlaydigan davlat xizmatchilari bu turdagi tayyorgarlikka ega boʻlishi shart. Fuqarolik va oilaviy huquq sohalarida muammolarga ega boʻlgan oilalarga koʻrsatiladigan yuridik yordam xalqaro huquq amaliyotlariga mos kelishini taʼminlash zarur,” deydi “Istiqbolli avlod” nodavlat tashkilotining Surxondaryo viloyati boʻlinmasi rahbari, yurist Bahrom Sattorov.
Trening Yevropa Ittifoqi tomonidan moliyalashtirilayotgan “Surxondaryo viloyatida inklyuziv taʼlim, ijtimoiy xizmatlar va yuridik yordamdan foydalanishning takomillashgan imkoniyatlarini taʼminlash” loyihasi doirasida oʻtkazildi.