Oyun zamanını cinsiyet kalıp yargılarından arındırmanın yolları

Oyun, her çocuğun öğrenmesi ve gelişmesi için esastır. Ebeveyn olarak hem çocuğunuzla oynamak için ayırdığınız zamanda hem de seçtiğiniz oyuncak, oyun ve etkinliklerde çok önemli bir rolünüz var.

Bu süreçte bilmeden de olsa cinsiyet, engellilik, ırk, köken veya kültür ile ilgili kalıp yargıları pekiştiriyor olabileceğinizi hiç düşündünüz mü? Evde çocuğunuza nasıl ebeveynlik yaptığınız çocuklarınızın sosyalleşmesine (ve sosyal normlara göre nasıl davranacaklarını öğrenmelerine) katkıda bulunur. Oyun da bunların gerçekleştiği alanlardan biridir.

Örneğin, toplumsal cinsiyet kalıp yargıları doğrultusunda kız çocukları evde bebeklerle oynamaya, oğlan çocukları ise dışarıda oynamaya teşvik edilirler. Bu, kız çocuklarına erken yaşta bakımveren olmayı öğretirken bir yandan da onların diğer bilişsel, fiziksel ve sosyal becerilerininin gelişmesine engel olabilir. Oğlan çocuklarına ise oynamak için sıklıkla silah verilir ve bu çocuklar diğer oğlan çocuklarıyla veya erkek bakımverenlerle fiziksel, hatta çoğu zaman daha agresif etkinliklere katılmaya teşvik edilirler. Bu da erkekliğin sağlıksız şekilde dışavurulmasına neden olabilir. 

Engeli olan çocuklar ve ötekileştirilmiş gruplardan çocuklar, çocuğunuzun oynadığı oyuncaklarda veya okuduğu kitaplarda hiç temsil edililmiyor olabilirler. Temsil edilseler de kendileri üzerinde olumsuz etkileri olabilecek şekilde basmakalıp biçimlerde gösteriliyor olabilirler.

Ebeveyn olarak çocuğunuzla eğlenceli öğrenme etkinlikleri yaparken onun üzerinde doğrudan bir etkiye sahipsiniz ve bu tür önyargıları engelleyebilirsiniz. Evde toplumsal cinsiyet eşitliğini dikkate alan, kapsayıcı oyunları teşvik edebileceğiniz yollardan bazıları şunlardır:

1. Okula devam etmeyi teşvik edin ve kız ve oğlan çocuklarına oynamaları ve ev işlerine katılmaları için cinsiyetlerinden bağımsız eşit ve yeterli vakit tanıyın.
2. Çocukların eksiksiz sosyal ve bilişsel beceriler geliştirmelerini sağlayacak oyuncak ve oyunlarla oynadıklarından emin olun. Örneğin okuma-yazma, matematiksel beceri, mekânsal, bilişsel ve sosyal becerilerini geliştirecek oyunlar veya yaratıcılık ve problem çözme becerilerini harekete geçirecek oyuncaklar bulun.
3. Çocuklarınızın çocuklardan bütün çeşitlilikleriyle bahseden, kapsayıcı ve olumlu hikayeler anlatan, farklı kültürleri önemseyen, engeli olan çocukları içeren ve olumlu toplumsal cinsiyet rollerini tasvir eden kitaplar okumasını ve medya içerikleri izlemesini sağlayın.
4. Çocuklarınızın geleneksel olarak kendi cinsiyetleriyle ilişkilendirilen oyuncakların dışındaki oyuncak ve oyunlarla oynamasını engellemeyin. Kız ve oğlan çocukları hem bebeklerle ve tencerelerle oynayabilirler hem de fiziksel olarak aktif oyunlara ve sporlara katılabilirlar. Oyuncaklar ve oyunlar her şeyin ötesinde çocukların daha aktif olmalarını ve öğrenirken uyum sağlayabilmelerini destekleyen ve onlara yaratıcılık, iletişim ve problem çözme gibi becerileri öğreten araçlar olmalıdır.
5. Kız çocukları için pembe renk, yaldızlar ve kalpler; oğlan çocukları için de mavi renk, robotlar, uzay mekikleri ve alet çantaları gibi cinsiyet kalıp yargılarını açıkça teşvik eden oyuncak ve oyunlardan kaçının. Çocuklara verilen oyuncak ve oyunların kapsayıcı olduğundan ve çeşitliliği temsil ettiğinden emin olun.
6. Pazarlama ve reklamların zararlı toplumsal cinsiyet rollerini pekiştirebileceğini ve çocukları  dışarıda bırakabileceğini unutmayın. Çocuklarınıza olumlu mesajlar veren oyuncak, kitap ve oyunlar seçin.
7. Çocukların, açık bir şekilde şiddet veya cinsellik içeren dijital oyunlar da dahil oyuncak silah ve şiddet içerikli oyuncaklarla oynamasına engel olun. Dijital oyun sektörü hızla büyüyen bir sektör olmanın yanında çoğu zaman derin bir şekilde cinsiyetçi, cinselleştirilmiş ve şiddeti görmezden gelen içeriklere sahiptir. Çoğunlukla ergen yaş grubunu hedef alan ve çocuklar tarafından oynanan bu tür oyunlar gelecek nesillerde cinsiyetçiliği daha da pekiştirebilir, sağlıksız ve zararlı davranış ve tutumların ortaya çıkmasına yol açabilir.
8. Dijital oyunlar yerine veya bu tür oyunlara ek olarak spor ve açık hava oyunları gibi yapıcı fiziksel aktiviteleri seçin. Fiziksel aktivite cinsiyeti fark etmeksizin tüm çocukların sağlıklı gelişimleri için kilit önemdedir ve çocuklar spor yapma, parka gitme veya arkadaşlarıyla oynama gibi fiziksel oyunları mümkün olduğunca erken yaşlardan itibaren oynamaya başlamalıdır. Ebeveyn olarak çocuklarınız için her tür bilişsel ve yaratıcı beceriyi desteklemeye çalışın ve kız ve oğlan çocuklarına iç ve dış mekanlarda eşit oyun süreleri tanıyın.
9. Çocuğunuzu, öfke ve hayal kırıklığını saldırganlık ve zorbalıktan ziyade problem çözme, olumlu iletişim ve yapıcı fiziksel aktiviteye dönüştürmesi için teşvik edin.

Ve unutmayın; oyun, ebeveyn ve çocuk arasındaki ilişki ve bağı inşa eder. Dolayısıyla birlikte olduğunuz her anın tadını çıkarın!

Bu yazı LEGO Foundation tarafından desteklenmiştir.