Omicron varyantı ile ilgili bildiklerimiz

COVID-19’a neden olan virüsün (SARS CoV-2)  yüksek düzeyde bulaşıcılığı olan Omicron varyantı (alt türü), küresel düzeyde eşi benzeri görülmemiş bir enfeksiyon vakası artışına yol açıyor. Bu varyanta dair en yeni uzman bilgilerini derledik ve daha çok bilgi ulaştıkça bu makaleyi güncellemeye devam edeceğiz.

COVID-19’a dair daha çok ipucu ve bilgi için, Ailelere yönelik COVID-19 rehberimize bakınız.

Omicron varyantı nedir? 

COVID-19'un Omicron varyantının, bünyesinde birden fazla mutasyon barındırdığına dair kanıtlar mevcut. Bu durum Varyantın davranışlarını  etkileyebiliyor. Bu nedenle bu Varyant Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından “endişe verici” bir varyant olarak sınıflandırıldı. Omicron’un görüldüğü ülkelerde, Delta varyantına kıyasla önemli derecede daha hızlı yayıldığına dair geçerli kanıtlar var. Bu varyantın toplumda enfekte ettiği kişi sayısının her 2-3 gün içerisinde ikiye katlandığı  gözlemlendi. Bu yeni varyanta ilişkin  bulaşma yeteneği riski  son derece yüksek.

Omicron varyantı nasıl gelişti? 

Bir virüs geniş çaplı olarak dolaşımdaysa ve çok sayıda kişiyi enfekte ediyorsa, virüsün mutasyona uğrama olasılığı da artar. Virüsün yayılmak için bulduğu fırsat ne denli çoksa, değişikliğe uğrama ihtimali de o kadar fazladır.

Omicron gibi yeni varyantlar, COVID-19 küresel salgınının bitmekten henüz uzak olduğunu bize hatırlatıyor. Dolayısıyla kişilerin, aşı olma fırsatı kendilerine sunulduğunda aşılanmaları çok önemlidir. Ayrıca virüsün yayılmasına engel olmaya yönelik mevcut tavsiyelere uymaya devam etmeleri de çok önemlidir. Bu tavsiyeler arasında fiziksel mesafeyi koruma, maske kullanımı, düzenli el yıkama, elle dokunulan yüzeylerin temizliği ve iç mekânların iyi bir şekilde havalandırılması da vardır.

Aşıların ve diğer halk sağlığı tedbirlerinin her yerde erişilebilir olması da önemlidir. Aşıya ulaşım  konusundaki eşitsizlik, birçoğu Afrika’da olmak üzere, düşük gelirli ülkeleri adeta COVID-19’un insafına terk ediyor. Aşı tedarikinin yüksek olduğu ülkeler, vaat ettikleri dozları acilen temin etmelidir.

Omicron varyantı nerelerde bulunuyor? 

Omicron varyantı ilk kez Kasım 2021’de tespit edildi. Ardından birçok ülkede daha görülmeye başlandı. Şu anda Türkiye dahil bir çok ülkede baskın varyant haline geldi.

Omicron varyantı, diğer COVID-19 varyantlarından daha mı şiddetli seyrediyor? 

İlk bulgular, Omicron’a bağlı hastaneye yatma ve yoğun bakım tedavisi ihtityaç duyma  riskinin Delta varyantına kıyasla daha az olduğuna işaret etmektedir. Ancak DSÖ, bu varyantın yol açtığı enfeksiyonun “hafif” olarak sınıflandırılmaması ve gözardı edilmemesi yönünde uyarıda bulunuyor. Yayılma arttıkça, hastaneye yatma sayılarının da artacağı öngörülüyor. Bu artış, ön saflarda çalışanların ve sağlık hizmetlerinin üzerinde baskıya yol açabilir, bu da daha fazla ölümle sonuçlanabilir.

COVID-19’un tüm varyantlarının şiddetli hastalığa ya da ölüme yol açabileceğini hatırlatmak önemlidir. Bu nedenle, virüsün yayılmasını önlemek ve virüse maruz kalma riskini azaltmak da aynı derece önem taşımaktadır.

>  Delta varyantı konusunda bilmeniz gerekenler

Omicron varyantı daha mı bulaşıcı?

Evet, Omicron varyantı, daha önceki varyantlara göre daha bulaşıcı. Fakat aşı olmak ve kalabalık ortamlardan uzak durmak, maske takmak gibi tedbirler almak COVID-19’un yayılmasını önlemede kritik düzeyde öneme sahip. Bu adımların diğer varyantlara karşı da etkili olduğu biliniyor.  

Omicron varyantı farklı semptomlara yol açıyor mu?  

Omicron'un diğer COVID-19 varyantlarına göre daha çok üst solunum yollarını etkilediği  ve akçiğerlere daha az ulaştığına dair bilgiler mevcuttur.

COVID-19 aşıları Omicron varyantına karşı etkili mi?  

Araştırmacılar, Omicron varyantının, COVID-19 aşılarının etkinliği üzerinde potansiyel bir etkisi olup olmadığını araştırıyor. Eldeki bilgiler halen kısıtlı olmakla beraber, aşıların şiddetli hastalığa ve ölüme karşı etkinliği üzerinde küçük bir azalma gözlemlenebilir. Ayrıca hafif düzeyde seyreden hastalığı ve enfeksiyonu önlemesinde de düşüş söz konusu olabilir. Ancak DSÖ, hâlihazırda mevcut olan aşıların şiddetli hastalık ve ölüme karşı şu ana kadar kaydadeğer düzeyde koruma sağladığını bildiriyor ve özellikle de risk grupları için booster (hatırlatma) dozlarının önemini belirtiyor.

Delta varyantı gibi   dolaşımda olan diğer varyantlara karşı korunmak için de aşılanmak önemli. Aşı sıranız geldiğinde mutlaka aşınızı yaptırın. Örneğin olduğunuz aşı iki dozluk bir aşıysa, azami düzeyde korunmak için her iki dozun da yaptırılması önemli. Hatırlatma dozu için sıranız geldiğinde aşınızı yaptırın. 

COVID-19 aşıları hakkında daha fazla bilgi ve aşılama öncesinde, esnasında ve sonrasında bilmeniz gerekenler için bu yazımızı okuyun.

Daha önceden geçirilen bir COVID-19 enfeksiyonu Omicron varyantına karşı etkili mi?

DSÖ’nün ilk aşamada elde ettiği kanıtlara göre Omicron varyantı söz konusu olduğunda, daha önceden enfeksiyonu geçirmiş olmak Delta gibi endişe verici diğer varyantlarda olduğu kadar koruma sağlayamayabilir. Yine de eldeki bilgiler halen sınırlı ve güncel bilgiler geldikçe paylaşacağız.

Daha önceden COVID-19 geçirmiş olsanız dahi aşı olmalısınız. COVID-19 geçirip iyileşen kişiler virüse karşı bir miktar doğal bağışıklık geliştirebilseler bile, bu bağışıklığın ne kadar süreceğini ya da ne kadar iyi düzeyde koruduğunu henüz bilmiyoruz. Aşılar daha güvenilir bir koruma sağlar. Yerel rehberlere göre aşı sıranız geldiğinde aşınızı yaptırın.

Mevcut COVID-19 testleri, Omicron varyantını tespit edebiliyor mu? 

Yaygın olarak kullanılmakta olan PCR ve antijen hızlı tanı testleri, Omicron da dâhil olmak üzere COVID-19 enfeksiyonunu halen tespit edebiliyor.

Çocukların Omicron varyantına yakalanma olasılığı daha mı yüksek? 

Omicron’un yayılmasına ilişkin araştırmalar halen devam ediyor. Daha fazla bilgi geldikçe güncelleme yapılacaktır. Bununla birlikte, sosyal ortamlarda bir arada bulunan kişiler ve aşılanmamış kişiler, COVID-19’a yakalanmaya daha yatkındır.

Kendimi ve ailemi Omicron varyantına karşı nasıl koruyabilirim?

Yapabileceğiniz en önemli şey, virüse maruz kalma riskinizi azaltmaktır. Kendinizi ve sevdiklerinizi korumak için aşağıdakileri mutlaka yapmalısınız: 

• Burnunuzu ve ağzınızı kapatan bir maske takın. Maskenizi takıp çıkarırken ellerinizin temiz olmasına özen gösterin.
• Diğerleri ile aranızda en az 1 metrelik mesafe bulundurun. 
• Havalandırması elverişsiz olan ya da kalabalık yerlerden kaçının.
• İç mekânlarda hava sirkülasyonunu sağlamak için pencereleri açın.
• Ellerinizi düzenli olarak yıkayın veya el dezenfektanlarını kullanın.  
• Aşı sıranız geldiğinde aşınızı yaptırın. DSÖ-onaylı COVID-19 aşıları emniyetli ve etkilidir.  

Aileler için maske ipuçlarını okuyun.

Çocuğumla Omicron ve diğer COVID-19 varyantları hakkında nasıl konuşabilirim?

COVID-19’a ve şimdilerde de Omicron varyantına dair haberler günlük hayatımızı adeta istila ediyor. Meraklı küçük çocukların bu konuda çok sayıda soru sorması da oldukça doğal. Karmaşık olabilecek bir konuyu basit ve rahatlatıcı ifadeler ile açıklamak için bazı ipuçları mevcut. Bunları şu şekilde sıralayabiliriz: 

• Çocukların, ne olup bittiğini bilmeye hakkı vardır ancak bu durum yaşlarına uygun bir şekilde açıklanmalıdır. 
• Çocuğunuzu, duyduklarını paylaşmaya davet edin ve yanıtlarını dinleyin. Çocuğunuzun anlattıklarına kendinizi tamamen vermeniz ve hissettikleri korkuları ciddiye almanız önemlidir. Sabırlı olun. Küresel salgın ve dezenformasyon herkes için büyük kaygı ve belirsizliğe yol açmış durumda.
• En son bilgileri öğrenmeye özen gösterin. UNICEF ve Dünya Sağlık Örgütü gibi uluslararası kuruluşların web siteleri, küresel salgına dair muazzam bilgi kaynaklarıdır.
• Eğer sorunun tam yanıtını bilmiyorsanız, tahminlerde bulunarak yanıt vermeyin. Bunu, yanıtları bir arada araştırmak için bir fırsat olarak kullanın. 
• Çocukların, yetişkinlerin duygu durumlarını anlayabildiklerini unutmayın. Bu nedenle çocuğunuzun iyi hissetmediğine dair endişeleriniz olsa bile, bu endişelerinizi çocuğunuzla gereğinden fazla paylaşmamaya çalışın. 

Çocuğunuzla COVID-19 ve COVID-19 aşıları hakkında nasıl konuşacağınızı öğrenin.