Aşılama ve COVID-19: Ebeveynlerin bilmesi gerekenler

Yeni koronavirüs hastalığı (COVID-19) salgını beraberinde endişe ve belirsizlik getirdi. Pek çok ebeveyn COVID-19 aşısının ne zaman bulunacağını merak ediyor ve salgın sırasında çocuklarının rutin aşılarını nasıl yaptırmaları gerektiğini tam olarak bilemiyor. Bu konuda en sık sorulan soruları ve yanıtlarını aşağıda derledik.

Koronavirüs hastalığı (COVID-19) aşısı ne zaman kullanıma hazır olacak?

23 Nisan itibariyle COVID-19’a özel bir aşı veya tedavi henüz bulunamadı. Dünyanın dört bir yanında bilim insanları hastalığa karşı aşı geliştirebilmek için yoğun biçimde çalışıyor. Hatta, farklı pek çok aşı eşzamanlı olarak geliştirilmeye çalışılıyor ve bunlardan özellikle iki aday aşı  üzerine yoğunlaşılıyor. Aşı geliştirmeye yönelik yenilikçi yaklaşımlar kullanılıyor ve bu süreçte Ebola ve SARS ile mücadeleden çıkartılan derslerden de yararlanılıyor. Aşı bulunabilirse, bu, tarihte en hızlı geliştirilen ve onaylanan aşı olacak. 

Araştırmacılar virüsün vücuttaki yayılımını yavaşlatacak ve hasta bireylerdeki ciddi nefes alma sorunlarını azaltacak ilaçlar da geliştirmeye çalışıyor. Bununla birlikte, en hızlı metotlar kullanılsa dahi, insanlarda yeni bir hastalık için uygulanacak ilacıngüvenlik ve etkinliğininden emin olunması için değerlendirilmesi  gerekiyor.

>> COVID-19’dan korunabilmek için ellerin nasıl yıkanması gerektiğini ve bazı hijyen ipuçlarını okuyabilirsiniz.

Çocuğum COVID-19 salgını sırasında rutin aşılarını olmaya devam etmeli mi?

COVID-19 günlük hayatlarımızı kesintiye uğratmış olsa da, bu sorunun cevabı evet. Aşılama hizmetinin sunulduğu bölgelerde çocuğunuza aşılarını yaptırmaya çalışın. Çocuklara ve bebeklere aşılarının aksatılmadan yapılması önemlidir,bu aşılar onları ciddi hastalıklardan korur. Böylece çocuklarınız diğer çocuklarla tekrar etkileşime geçtiğinde diğer hastalıklardan da korunabilir.

Bağışıklama hizmetlerinin eskisi gibi sunulmaya devam ettiğinden emin değilseniz lütfen sağlık kuruluşunuza danışın. COVID-19’a bağlı olarak her gün yeni gelişmeler yaşandığı için, sağlık kuruluşları da hizmet sunma biçimlerinde değişiklik yapabilir(randevulu çalışma gibi). Çocuğunuzun aşılarını yaptırmak için herhangi bir sağlık kuruluşuna erişim sağlayamazsınız, çocuğunuzun olacağı aşıları not edin. Böylece hizmetler kaldığı yerden devam ettiğinde aşılarını yaptırabilirsiniz.

Sizce bu salgından diğer hastalıklar ve bağışıklama konusunda neler öğrenebiliriz?

Bu salgın bizlere aşının ne kadar önemli olduğunu bir kez daha hatırlattı. Genel kural olarak bir hastalık için geliştirilmiş koruyucu bir aşı varsa, bu aşıyı hem bizler hem de çocuklarımız olmalı ve  gerekli ise hangi aşıları olmamzıla ilgili planlamamızı  güncellemeliyiz. Aşıların sunduğu koruma olmaksızın hastalıklar hızla yayılabilir ve beraberinde çok kötü  sonuçlara yolaçabilir. Örneğin kızamık ve diğer hastalıklar sağlığımız için risk oluşturmaya devam etmektedir. Aşılar bizi bu hastalıklara karşı korumaktadır.

Aşılar nasıl etki eder?

Bir mikrobun (bakteri veya virüs) hastalık yapma yeteneğinden arındırılmış inaktif haliveya bir bölümü aşılama yoluylavücuda verilir ve böylece bağışıklık sistemimiz bu mikrobu tanıyıp daha sonra doğal  bakteri veya virüsle karşılaştığında  onunla mücadele yeteneği  kazanır. Bu mikrop etkisiz hale getirildiği için, bizi hasta edemez. Bunun yerine, vücudumuzun bağışıklık sistemini, antikorlar adı verilen koruyucu maddeleri üretebilmesi amacıyla harekete geçirir. Bu sayede, mikroba karşılaştığımızda bağışıklık sistemimiz onunla nasıl savaşması gerektiğini bilir.   

>>Bebeğinizin ilk aşılarını yaptırmaya yönelik, ebeveynler için hazırladığımız kısa ders videomuzu izlemek için tıklayın.

Aşılara yönelik en güncel kılavuzlara nasıl erişebilirim?

Sağlık kuruluşunuzla iletişime geçin, yerel ve ulusal sağlık kurumlarının web sayfalarını ziyaret edin ve DSÖ ile UNICEF tarafından sunulan kılavuzları ve yönergeleri takip edin.

Kendimi ve diğerlerini COVID-19’dan nasıl koruyabilirim?

Hastalığa yakalanmamak için sizin ve ailenizin alabileceği bazı önlemler şu şekilde sıralanabilir:

• Ellerinizi sıklıkla sabun ve su ile yıkayın veya alkol bazlı bir el dezenfektanı kullanın
• Yüzünüze, özellikle de gözlerinize, burnunuza ve ağzınıza dokunmaktan kaçının.
• Hapşırma ve öksürme esnasında ağzınızı ve burnunuzu bir mendille kapatın veya dirseğinizin iç tarafını kullanın. Kullandığınız mendili hemen kapalı bir çöp kutusuna atın.
• Kalabalık mekânlar girmekten ve insanlarla yakın temastan kaçının. Grip veya nezle belirtilere olan (öksürük, burun akıntısı, hapşırma vs) sahip insanlarla aranızda güvenli bir mesafe bırakın.
• El sıkışmaktan, sarılmaktan veya insanları öpmekten kaçının.
• Telefonlar, kapı tokmakları, asonsör düğmeleri, merdiven trabzanları, elektrik anahtarları, uzaktan kumandalar ve tezgâhlar gibi sürekli temas edilen ve dokunulan yüzeyleri temizleyin ve dezenfekte edin.
• Kendinizi iyi hissetmiyorsanız, hafif ateşve öksürüğünüz olsa dahi  evde kalın.
• Öksürüyor veya hapşırıyorsanız ya da COVID-19 şüphesi taşıyan birine bakımveriyorsanız maske takın. Sağlık çalışanları tıbbi maske kullanmalıdır.

Yeni doğmuşbir yaşından küçükbir bebeğim var. Bebeğimi COVID-19’dan nasıl koruyabilirim?

El yıkama, fiziksel mesafenin korunması ve hijyen uygulamalarına dikkat edilmesişeklinde ortaya konan halihazırdakigenel tavsiyelere ek olarak, anne babaların bebeklerini enfeksiyondan  korumak amacıyla ekstra bir özen göstermeleri gerekmektedir. Bebeğinizi emzirmeye devam edin. Anne sütünün koronavirüs taşıdığına dair bir bulguya henüz rastlanmamıştır. Bununla birlikte, hem emzirirken hem de diğer zamanlarda, hastalığı solunum yoluyla bulaştırmamak için () genel hijyeninize ve solunum yolu korumasına (maske kullanımı gibi) dikkat etmelisiniz. Tezgâhları ve bez değiştirme yüzeylerini günde en az bir kere dezenfekte etmelisiniz.

Küçük çocukların görüştüğü kişi sayısını azaltabilmek amacıyla sürekli aynı bakıcılarla çalışın. Bu kişiler ellerini düzenli olarak yıkamaları, bardak gibi ağızla temas eden nesneleri paylaşmaktan kaçınmaları ve kendilerini hasta hissetmeleri durumunda çocuklardan uzak durmaları konusunda uyarılmalıdır.

Çocuğum COVID-19 belirtileri gösterirse ne yapmalıyım? Çocuğumu doktora götürmek güvenli mi?

Eğer çocuğunuzun boğazağrısı öksürüğü  veya ateşi varsa, doktora ve sağlık kuruluşuna  önce doktorunuzu veya sağlık kuruluşunuzu arayın. Sağlık merkezinde, hastalığın diğer kişilerebulaşması riskini en aza indirmeye yönelik özel bir uygulama olabilir. Eğer çocuğunuzdaha ciddi belirtiler(solunum sıkıntısı olması veya alışılmışın dışında ciddi hastalık belitileri )varsa, bu durumda acil sağlık servisini/ telefon hattını arayın veya en yakın acil servise  götürün.

COVID-19’a yakalanmış pek çok çocuk ya orta derece belirtiler gösterir ya da hiçbir belirti göstermeyebilir. Bunanla birlikte hastalığın çok daha ciddi bulgularla seyrettiğin yaşlıları ve diğer  savunmasız durumda olan kişileri (eşlik eden hastalığı olanlar gibi) korumak önem taşır. Bu yüzden eğer çocuğunuzun COVID-19’a yakalanmış biriyle temas ettiğini veya COVID-19 hastalığı virüsü taşıdığını düşünüyorsanız onu evde tutun ve mutlaka doktorunu veya bir sağlık çalışanını tavsiye almak için arayın.

Grip vb. diğer solunum yolu enfeksiyonlarında olduğu gibi, eğer sizde veya çocuğunuzda birtakım belirtiler görülüyorsa, en kısa sürede destek alın. Kamusal alanlara (işyeri, okul veya toplu taşıma gibi) gitmekten kaçının ve yaşlı veya bağışıklık sistemi zayıf olan aile bireyleriyle temas etmeyin. Eğer yaşlı bir bireyle birlikte yaşıyorsanız, aile fertlerinin yaşam alanlarını birbirinden ayırmak tavsiye edilmektedir.

Çocuğuma 2019 Koronavirüs hastalığı (COVID-19) testi yaptırmalı mıyım?

Eğer çocuğunuz sağlıklıysa ve herhangi bir belirti (ateş, öksürük veya nefes almada güçlük gibi) göstermiyorsa çocuğunuza test yaptırmak zorunda değilsiniz. Ayrıca ailenizi COVID-19’dan korumaya yönelik tüm temel tedbirleri aldığınızdan emin olun.