İlgili kuruluşlar uyarıyor: Her 39 saniyede bir çocuk zatürre yüzünden ölüyor

LONDRA/NEW YORK/BARSELONA (12 Kasım 2019) — Yapılan yeni bir değerlendirmeye göre zatürre geçtiğimiz yıl beş yaşından küçük 800 bini aşkın çocuğun yaşamına mal olmuştur ve bu her 39 saniyede bir çocuk ölümü anlamına gelmektedir.

Ölümlerin çoğu iki yaşından küçük çocuklarda, yaklaşık 153 bini de doğumu izleyen ilk bir ay içinde meydana gelmektedir. [1]

Sağlık ve çocuk alanında önde gelen altı kuruluş bugün unutulup giden bu hastalıkla ilgili uyarıcı bir çağrıda bulunacak. [2]

Aynı grup Ocak ayında Çocukluk Dönemi Pnömonisi Küresel Forumu için dünya liderlerini İspanya’da konuk edecek.

UNICEF Genel Direktörü Henrietta Fore:

“Her gün beş yaşından küçük hemen hemen 2.200 çocuk tedavi edilebilir ve çoğunlukla önlenebilir bir hastalık olan zatürre yüzünden ölüyor. Küresel ölçekte güçlü bir kararlılık ve ilgili yatırımların artırılması bu hastalığa karşı mücadelede kritik önemdedir.  Milyonlarca çocuğun yaşamını ancak çocukların oldukları yerlere maliyet etkin, koruyucu, önleyici ve tedavi edici müdahalelerin ulaştırılması kurtarabilecektir.” 

Zatürreye bakteriler, virüsler ya da mantarlar yol açar; akciğerlerinde iltihap ve sıvı oluşan çocuklar bu nedenle soluk almakta büyük güçlük çekerler. 

2018 yılında bu hastalık nedeniyle ölen beş yaşından küçük çocuk sayısı başka herhangi bir hastalıktan ölenlere göre daha fazladır. Bu yıl beş yaşından küçük 437 bin çocuk ishal, 272 bin çocuk da sıtma yüzünden yaşamını yitirmiştir.

“Save the Chilidren” yöneticisi Kevin Watkins:

“Burada, acil uluslararası yanıt gerektiren, unutulmuş bir küresel epidemi söz konusudur. Milyonlarca çocuk, aşı, maliyeti uygun antibiyotik ve rutin oksijen tedavisinin yokluğu yüzünden ölmektedir. Zatürre krizi, ihmalin ve sağlık hizmetlerine erişimde savunulması mümkün olmayan eşitsizliklerin bir göstergesidir.”

Çocuklarda zatürre ölümlerinin yarısından fazlası sadece beş ülkede meydana gelmiştir: Nijerya (162.000), Hindistan (127.000), Pakistan (58.000),  Kongo Demokratik Cumhuriyeti (40.000) ve Etiyopya (32.000). [3]

Bağışıklık sistemleri HIV gibi diğer enfeksiyonlar ya da yetersiz beslenme nedeniyle zayıflamış, hava kirliliğinin ileri düzeylere ulaştığı ve içme suyunun temiz olmadığı yörelerde yaşayan çocuklar için risk çok daha büyüktür.

Oysa hastalığın aşılarla önlenmesi, doğru teşhisin yapılması halinde pahalı olmayan antibiyotiklerle kolayca tedavisi mümkündür.

Ancak on milyonlarca çocuk hala aşısızdır ve semptomların görüldüğü üç çocuktan biri gereken temel tıbbi bakımdan yoksun durumdadır. [4]

Ağır zatürre vakaları söz konusu olduğunda çocuklar için oksijen tedavisi de gerekebilir; ne var ki en yoksul ülkeler söz konusu olduğunda bu tedavi çocuklar için nadiren uygulanabilmektedir.

Gavi, Aşı İttifakı CEO’su Dr. Seth Berkley:

“Bu önlenebilir, tedavi edilebilir ve kolaylıkla teşhis edilebilir hastalığın dünyada küçük çocuklar açısından birinci ölüm nedeni olması açıkça söylemek gerekirse şok edici bir durumdur. Son on yıl içinde gerçekleştirdiğimiz güçlü ilerleme sayesinde bugün en yoksul ülkelerde milyonlarca çocuk yaşam kurtarıcı zatürre aşısını olabiliyor. Büyük ölçüde Gavi’nin desteği sayesinde düşük gelir düzeyindeki ülkelerde zatürre aşılaması oranı bugün küresel ortalamanın üzerindedir; ancak gene de bu yaşam kurtarıcı müdahaleden her çocuğun yararlanabilmesi için daha çok çalışmamız gerekiyor.”

Zatürre mücadelesi için kullanılabilecek maddi kaynaklar diğer hastalıklara ayrılan paya göre çok gerilerde kalmaktadır.  Zatürre beş yaşından küçük çocuklarda görülen ölümlerde, neden olarak, %15’lik paya sahip olmasına rağmen hâlihazırdaki enfeksiyon hastalıkları için küresel düzeyde yapılan araştırmalara yönelik harcamalardan bu hastalığa ayrılan pay yalnızca %3’tür.

“Her Soluk Önemlidir” Koordinatörü Leith Greenslade:

“Çocuk ölümlerinin başlıca nedenlerinde biri on yıllar boyunca ihmal edilmiştir ve bunun bedelini de dünyanın en güç durumdaki çocukları ödemiştir. Hükümetler, BM kuruluşları, uluslararası kuruluşlar ve STK’lar için zatürreye karşı mücadele ve çocukları koruma adına güçlerini birleştirme zamanı gelmiştir.” 

Söz konusu kuruluşlar ortak hareket çağrısında şu hususları dile getirmektedir:

• Durumdan en fazla etkilenen ülkelerdeki hükümetler, çocuklarda zatürreye bağlı ölümleri azaltmak üzere Zatürreyle Mücadele Stratejileri geliştirip uygulamalı, evrensel sağlık kapsamı stratejisinin bir parçası olarak temel sağlık hizmetlerine erişimi iyileştirmelidir;
• Daha varlıklı ülkeler, uluslararası bağışcılar ve özel sektörden firmalar temel aşıların maliyetini düşürerek ve Gavi’nin başarılı biçimde yenilenmesini sağlayarak bağışıklama kapsamını genişletmeli, zatürre sorunu karşısında Ar-Ge çalışmalarına daha fazla kaynak sağlamalıdır.

*** 

İçerik ve durum araştırmaları mevcuttur. Daha fazla bilgi veya sözcüler ya da uzmanlarla görüşme için:

Ruairidh Villar, Save Children (Londra) • +44 (0)20 7012 6841 / +44 (0)7831 650409 (mesai saatleri içinde) • media@savethechildren.org.uk / r.villar@savethechildren.org.uk  Sabrina Sidhu, UNICEF (New York) • +1 9174761537 • ssidhu@unicef.org

Editörlere notlar:

 [1] WHO ve Ana-Çocuk Epidemiyoloji Tahmin Grubu (MCEE) ara dönem tahminlerinden ve Birleşmiş Milletler Kuruluşlar Arası Çocuk Ölüm Tahminleri Grubu 2018 yılı tahminlerinden hareketle Eylül 2019’da gerçekleştirilen UNICEF değerlendirmesi. 

 [2] ISGlobal, Save Children, UNICEF, Her Soluk Önemlidir, Unitaid ve Gavi Aşı İttifakı, zatürre sorununu ele almak üzere bu alandaki yükü fazla olan ülkelere ve uluslararası donörlere somut taahhütlerde bulunmaları çağrısı yapmaktadır. Grup, “la Caixa” Vakfı,  Bill ve Melinda Gates Vakfı ve USAID’le birlikte 29-31 Ocak’ta İspanya’da Çocukluk Dönemi Pnömonisi Küresel Forumuna ev sahipliği yapacaktır.

[3]  2018 yılında beş yaşından küçük çocuklarda zatürre ölümleri sayısının en yüksek olduğu 15 ülke: Nijerya 162.000,  Hindistan 127.000,  Pakistan 58.000,  Kongo Demokratik Cumhuriyeti 40.000,  Etiyopya 32.000,  Endonezya 19.000,  Çin 18.000,  Çad 18.000,  Angola 16.000,  Tanzanya Birleşik Cumhuriyeti 15.000,  Somali 15.000,  Nijer 13.000,  Mali 13.000,  Bangladeş 12.000 ve Sudan 11.000. Küresel toplam: 802.000.  Kaynak: Birleşmiş Milletler Kuruluşlar Arası Çocuk Ölüm Tahminleri Grubu 2018 yılı tahminleri ile WHO ve Ana-Çocuk Epidemiyoloji Tahmin grubu (MCEE) ara dönem tahminlerinden hareketle gerçekleştirilen UNICEF değerlendirmesi.

 [4] 2018 yılında 71 milyon çocuk tavsiye edilen üç doz konjuge pnömokok aşısı (PVC) olmamıştır ve bu durum söz konusu çocuklarda zatürre riskini artırmaktadır. Küresel ölçekte zatürre kuşkusu olan çocukların %32’si herhangi bir sağlık kuruluşuna götürülmemektedir. Düşük ve orta gelir düzeyindeki ülkelerde yaşayan en yoksul çocuklar söz konusu olduğunda bu oran %40’a çıkmaktadır.