Önde gelen kuruluşlardan uyarı: Dünyanın zatürre konusunda harekete geçmemesi halinde on yıl içinde 9 milyon çocuk yaşamını yitirebilir

BARSELONA, 29 Ocak 2020 — 29-31 Ocak tarihlerinde Barselona’da ilk kez düzenlencek olan çocukluk döneminde görülen zatürre ile ilgili küresel forum öncesinde yapılan analize göre; zatürre mücadelesinin güçlendirilmesiyle bu ve diğer önemli hastalıklar yüzünden meydana gelebilecek yaklaşık 9 milyon çocuk ölümünün önlenmesi mümkün olabilecek.

Johns Hopkins Üniversitesi tarafından yapılan bir modellemeye göre zatürre tedavisinde ve önleyici hizmetlerde ölçek büyütülmesiyle beş yaşından küçük 3,2 milyon çocuğun yaşamının kurtarılması mümkündür. Bu sayede yaratılacak ‘dalgalanma etkisi’ ile ayrıca diğer önemli çocukluk dönemi hastalıklarına bağlı 5,7 milyon çocuk ölümü de önlenebilecektir.  Bu durum entegre sağlık hizmetlerine duyulan ihtiyacı daha da öne çıkartmaktadır.

Bakteriler, virüsler ya da mantarların neden olduğu zatürre, ciğerleri iltihap ve sıvıyla dolan çocukların solunumunu güçleştirmektedir. Tek başına en büyük çocuk katili olarak nitelenbilecek bu hastalık geçtiğimiz yıl 800 bin çocuğun yaşamına mal olmuş, başka bir deyişle her 39 saniyede bir çocuk ölümü gerçekleşmiştir. Bazı türleri aşılarla önlenebilecek, doğru teşhis yapıldığında maliyeti düşük antibiyotiklerle kolayca tedavi edilebilecek bir hastalık olmasına rağmen halen aşılanmamış on milyonlarca çocuk bulunmaktadır. Hastalık semptomları sergileyen her üç çocuktan biri de temel tıbbi bakımlardan yoksun durumdadır.

Zatürreye bağlı çocuk ölümlerinin görülme sıklığı dünyanın en yoksul ülkelerinde yoğunlaşırken bundan en fazla zarar gören grupları da en yoksun ve marjinal konumdaki çocuklar oluşturmaktadır. Bugünkü eğilimler temel alınarak yapılan tahminlere göre 2020 - 2030 yılları arasında beş yaşından küçük 6,3 milyon çocuğun zatürre nedeniyle ölme ihtimali bulunmaktadır. Önümüzdeki on yıl içinde zatürre ölümlerinin en yüksek sayılara ulaşabileceği ülkeler Nijerya (1,4 milyon), Hindistan (880 bin),  Demokratik Kongo Cumhuriyeti (350 bin) ve Etiyopya’dır (280 bin).

Beslenmenin iyileştirilmesi, antibiyotik temini ve aşı kapsamının genişletilmesi ve anne sütüyle emzirme oranlarının artırılması gibi çocukların zatürre nedeniyle ölme riskini azaltacak müdahaleler sayesinde ishal (2,1 milyon ölüm), sepsis (1,3 milyon ölüm) ve kızamık (280 bin ölüm) gibi hastalıklara bağlı çocuk ölümleri de önlenebilecektir.

“Save the Children” Genel Direktörü Kevin Watkins:

“Yapılan modelleme, tıbbi oksijenin bulunabilirliği ya da zatürre açısından önemli bir risk faktörü olan hava kirliğini azaltmaya yönelik müdahaleleri hesaba katmadığından aslında kurtarılabilecek yaşam sayısının çok daha yüksek olabileceği söylenebilir.”

“Bu sonuçlar bize neyin mümkün olduğunu göstermektedir. Harekete geçmeyip milyonlarca çocuğun aşı, antibiyotik ve rutin oksijen tedavisi gibi imkânların olmayışı yüzünden ölmesine izin verilmesi ahlaki açıdan savunulabilecek bir tutum değildir.”

UNICEF Genel Direktörü Henrietta Fore:

“Çocukların yaşamını kurtarma konusunda ciddiysek zatürre mücadelesi konusunda da ciddi olmamız gerekir. Son korona virüsü salgınının gösterdiği gibi bu, zamanında teşhis ve önleme gibi alanlarda iyileşmeler sağlanması anlamına gelir. Bu, doğru teşhis ve doğru tedavi önerisi demektir. Bu ayrıca, zatürre ölümlerinin engellenmesinde beslenme yetersizliği, aşılara ve antibiyotiklere ulaşamama gibi belli başlı nedenlerin ele alınması ve daha zorlu bir görev olarak hava kirliliğine karşı mücadele anlamına gelir.”

Sağlık Ölçüm ve Değerlendirme Kurumu (IHME-GBD) tarafından gerçekleştirilen bir araştırmaya göre dış ortam hava kirliliğinin tüm dünyada beş yaşından küçük çocuklarda görülen zatürre ölümlerindeki payı yüzde 17,5’ini ya da başka bir deyişle toplam sayının beşte birini oluşturmaktadır. Katı yakıt kullanımı kaynaklı hane içi ortam kirliliği ise fazladan 195 bin ölümde rol oynamaktadır (yüzde 29,4).

Dünya nüfusunun yüzde 91’i dış ortamlarda Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) standartlarını aşan kirlilikte bir hava solumaktadır. Hava kirliliğinin ulaştığı boyutlar zatürre bağlantılı müdahalelerin olumlu etkilerini yok edebilecek düzeydedir.

Zatürre ölümlerinin diğer nedenleri arasında beslenme yetersizliği ile birlikte aşılara ve antibiyotiklere erişememe yer almaktadır. Johns Hopkins modellemesine göre önümüzdeki on yıl içinde önlenmesi mümkün, her tür nedene bağlı toplam 8,9 milyon ölümden 3,9 milyonu tek başına beslenme yetersizliği düzeylerini azaltmaya yönelik çabalar sayesinde önlenmiş olacaktır.

Gavi, Aşı İttifakı CEO’su Dr. Seth Berkley:

“Pnömokok zatürre kolaylıkla önlenebilir ve çoğunlukla tedavi edilebilir bir hastalıktır ve hiçbir ebeveyn bu hastalık nedeniyle ölen bir çocuğunun acısını yaşamamalıdır. Geçtiğimiz on yıl içinde yaşam kurtarıcı pnömokok aşısını olan çocuk sayısını artırmada ilerleme sağladık; bir sonraki kuşağı bu ölümcül hastalığa karşı korumak için bu yöndeki çabaları sürdürmemiz kritik önem taşımaktadır. Gavi’nin Haziran ayında yapılacak donör taahhüt konferansı uluslararası topluma bunu gerçekleştirmede bize yardımcı olma fırsatı tanıyacaktır.”

Barselona Küresel Sağlık Enstitüsü (ISGlobal)  Araştırma Profesörü ve Çocukluk Dönemi Zatürresi Küresel Forumu Başkanı Quique Bassat: 

"Dünyada en fazla çocuk ölümüne yol açan hastalık, küresel araştırma kaynaklarının kıtlığı gibi bir nedenle artık daha fazla ihmal edilemez. Araştırma ve yeni teknolojilerin, politika değişikliklerine de neden olması, zatürre bağlantılı ölümlerde daha fazla azalma sağlanmasının önünü açması gerekir.”

“Her Soluk Önemlidir” Koalisyonu Koordinatörü Leith Greenslade:

"Bu analiz, çocukları zatürreden korumaya yönelik kolektif eylemlerin, çocuk yaşatma alanındaki Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri (SKH)’ne ulaşmalarında ülkelerin kendi çabalarına katkıda bulunabileceğini göstermektedir. Hükümetler ve ulusal kalkınma kuruluşları en güç durumdaki çocukları beslenme yetersizliği ve hava kirliliğinden korumak için hemen harekete geçmeli, zatürreye karşı aşı olmalarını, erken teşhisi ve hastalandıklarında çocuk dostu antibiyotik ve oksijene ulaşmalarını sağlamalıdır. Bunların yapılmaması halinde 9 milyon çocuğun yaşamı risk altında olacaktır.“

29-31 Ocak’ta sağlık ve çocuk ile ilgili alanda önde gelen dokuz kuruluş – ISGlobal, Save Children, UNICEF, “Her Soluk Önemlidir”, “la Caixa” Vakfı,  Bill & Melinda Gates Vakfı, USAID, Unitaid ve Gavi,  Aşı İttifakı – çocuk zatürresi ile ilgili olarak uluslararası planda ilk kez Barselona’da toplanacak olan Çocukluk Dönemi Zatürresi Küresel Forumu’nda dünya liderlerine ev sahipliği yapacaktır.

Forumda yapılacak duyurular arasında Hindistan Serum Kurumu’ndan daha düşük maliyetli PCV aşısı temini ve hastalık yükü fazla ülkelerin zatürre ölümlerini azaltmaya yönelik ulusal stratejiler geliştirme alanındaki siyasal taahhütleri de yer almaktadır.

İçerik ve durum araştırmaları için tıklayınız. Fotoğraf, b-roll ve analiz indirmek için  tıklayınız.

Daha fazla bilgi ya da  uzmanlarla mülakat için:

Charlotte Rose, Save Children (Londra)

+44 (0)20 7012 6841 / +44 (0)7831 650409 (mesai saatleri dışında)

media@savethechildren.org.uk / r.villar@savethechildren.org.uk

Sabrina Sidhu, UNICEF (New York)

+1 9174761537

ssidhu@unicef.org

Editörlere notlar:

• Modelleme sonuçları hakkında daha fazla bilgi için: Zatürre sorununun ele alınması önümüzdeki on yılda hemen hemen 9 milyon çocuk ölümünün önlenmesini sağlayabilir. Bilgi notunda düşük ve orta gelir düzeyindeki 30 ülkeye ait veriler yer almaktadır.
   
• Johns Hopkins Üniversitesi “Kurtarılan Yaşamlar Aracı” isimli çalışması: Ana-çocuk sağlığı alanındaki müdahaleler sonucunda kurtarılan yaşamların tahmini amacıyla tasarlanmıştır. Bu tasarım basit bir doğrusal projeksiyon yerine, beslenme yetersizliği, aşılama oranları ve tıbbi bakım gibi nüfus risk faktörlerinden hareketle 2030 yılında çocuk zatürresi ölümlerinin nasıl bir profil sergileyeceğini tahmin etmektedir. Bu analiz için iki projeksiyon gerçekleştirilmiştir: (1) Zatürreyle ilgili başlıca risk faktörlerinin 2030 yılına göre kendi tarihsel eğilimleri doğrultusunda artmaya devam ettiği “her zamanki” projeksiyonlar; (2) Aşılama ya da antibiyotiklere erişim gibi çocuk zatürresi ölümlerinin azaltılmasında doğrudan etkili olan sağlık ve beslenme alanındaki 19 müdahalenin 2030 yılına kadar %100 kapsama ulaştığını varsayan ‘ölçek büyütme’ senaryosu.

• Forumda duyurulacak zatürreyle ilgili girişimler şunlardır:
• • Ulusal hükümetlerin Gavi’nin 2020 güncellemesini destekleyerek aşı kapsamını daha hızlı genişletme taahhütleri; aşı kapsamının daha eşitlikçi olmasının ve maddi açıdan uygunluğunun sağlanması.
  • Hindistan Serum Kurumu’ndan yeni ve daha ucuz bir PCV aşısı temini.
  • Sunumu Nijerya Sağlık Bakanı tarafından yapılacak olan Nijerya Zatürre Mücadele Stratejisi. Strateji, çocuklarda zatürre ölümlerinin 2030 yılına kadar 1000 doğumda üçe kadar indirilmesini hedeflemektedir.
  • PATH,  İsviçre Tropik ve Halk Sağlığı Kurumu, ALIMA,  Institut National de la Santé et de la Recherche Médicale (INSERM) ve Solthis ve Terre des Hommes ile ortaklık halinde dokuz ülkede nabız oksimetresine ve ilgili teşhis araçlarına erişimin sağlanması için Unitaid tarafından 43 milyon dolar tutarında yatırım.
  • UNICEF ve Dünya Sağlık Örgütü tarafından açıklanacak yeni bir UNICEF kataloğu. Katalog ilk kez olmak üzere kapsamlı bir Nabız Oksimetresi ve oksijen ürünleri içermektedir.