UNICEF: 2018 yılında 29 milyon çocuk çatışmaların ortasında dünyaya geldi

NEW YORK, 20 Eylül 2019 – UNICEF bugün yaptığı açıklamada 2018 yılında 29 milyondan fazla bebeğin çatışmalardan etkilenen bölgelerde dünyaya geldiğini belirtti.

Afganistan, Somali, Güney Sudan, Suriye ve Yemen dâhil çeşitli ülkelerde yaşanan silahlı çatışmalar yüzünden, geçtiğimiz yıl boyunca tüm dünyada her 5 bebekten 1’i yaşamlarının ilk anlarını karışıklık dolu, hayli güvensiz ve stresli ortamlarda geçirdi.

UNICEF Genel Direktörü Henrietta Fore: “Her ebeveyn bebeğinin ilk anlarına mutlu bir şekilde tanık olabilmelidir; ne var ki çatışma bölgelerinde yaşayan milyonlarca aile açısından durum hiç de böyle değildir. Dünyanın çeşitli ülkelerinde şiddet içeren çatışmalar ebeveynlerin ve bebeklerinin temel hizmetlere erişimini ciddi biçimde sınırlandırmıştır. Milyonlarca aile besleyici gıdalara, temiz suya, sanitasyona, bebeklerinin gelişip güçlenecekleri güvenli ve sağlıklı ortamlara erişememektedir. En yakındaki ve belirgin tehlikelerin yanı sıra, hayata böyle bir başlangıcın uzun dönemdeki sonuçları daha da yıkıcı olabilmektedir.”

Çocuklar uzun süren ya da sıkça tekrarlanan olumsuz ve travmatik olaylar yaşadıkça beynin stresle baş etme sistemi rahatlayamamakta ve bu da ‘toksik strese’ yol açmaktadır. Zamanla, stresin salgıladığı kimyasallar mevcut sinirsel bağlantılara zarar vermekte ve yeni bağlantıların oluşmasını engellemekte, bu da çocukların öğrenmeleri, davranışları, fiziksel ve zihinsel sağlıkları üzerinde kalıcı etkiler yaratmaktadır.

Çatışma bölgelerinde görev yapan UNICEF personelinin, durumun bebekler ve küçük çocuklar üzerindeki etkilerine ilişkin verdikleri örnekler arasında aşağıdakiler de yer almaktadır:

• “Gördüğümüz küçük çocuklardan bazıları korkuyla, kendilerini kontrol edemeden titremekteler. Uyumuyorlar. Sızlandıklarını duyabiliyorsunuz; bu bildiğimiz ağlama gibi değil, ince ve zayıf bir sızlanma. Bazıları ise yetersiz beslenme ve yaşadıkları travma yüzünden dünyadan ve çevresinde olup bitenlerden duygusal olarak kopmuş durumdalar ve bu de aileleriyle etkileşmelerini imkânsız hale geliyor”, Yemen’deki bir UNICEF çalışanı.
• “Beş yaşındaki oğlum Heraab öyle bir ortamda ki sürekli patlama sesi duyuyor, duman kokusu alıyor; bunlara polisin ve ya ambulansların siren sesleri eşlik ediyor; ya da yaralıları hastanelere taşıyan arabaların ve motosikletlerin bitmek bilmeyen korna sesleri… Gece sokaktan pencerelerimizi sarsacak hızda bir kamyon geçse oğlum yeni bir saldırı olduğunu sanıyor ve fırlayarak uyanıyor,” Afganistan’daki bir UNICEF çalışanı.
• “Bazı çocuklar korku içinde ve son derece endişeli görünürken bazıları da hayli agresif. Ziyaretçilerden korkuyorlar ve gelen bir araç gördüklerinde kaçıyorlar. Arabalar onlara kaçmaları gereken bir çatışmayı ve savaş araçlarını anımsatıyor,” Somali’deki bir UNICEF çalışanı.
• “Çatışmalar yüzünden köylerini terk etmek zorunda kalan çocuklara insani yardım götürmek için Güney Sudan’da ulaşılması en güç bölgelere gittim. Aileler, temel hiçbir hizmet, herhangi bir sağlık tesisi, yiyecek olmadan, yetersiz sanitasyon koşullarında ve derin bir travma içinde yaşama tutunmaya çalışıyorlar. Karşılaştığım çocukların gözlerinde umutsuzluk gördüm. Çatışmalar, çocukluklarını almış götürmüş,” Güney Sudan’daki bir UNICEF çalışanı.

Bu yıl, çığır açan bir belge olan Çocuk Haklarına dair Sözleşme’nin 30. yıldönümü. Bu belgede hükümetler, başka pek çok taahhüdün yanı sıra çatışmaların etkilediği çocukları koruma, bu çocukların bakımını sağlama sözü de vermişlerdi. Ne var ki bugün geçtiğimiz otuz yıla göre çok daha fazla sayıda ülke iç çatışma yaşamaktadır ya da uluslararası çatışmalara taraf durumdadır Bu da milyonlarca çocuğun güvenliğini ve refahını tehdit etmektedir. Ebeveynlere ve bebeklere kritik hizmetler sağlayan hastaneler, sağlık merkezleri ve çocuk dostu alanlar, son dönemde dünyanın çeşitli yerlerinde devam eden çatışmalarda saldırı hedefi haline gelmiştir.

Çatışma ortamlarında yaşayan ailelere ve küçük çocuklarına güvenli ortamlar, çocuklara ve ailelerine psikososyal destek sağlanması UNICEF’in insani yardım çalışmalarının önemli bir parçasını oluşturmaktadır. Çocukların oyun oynayabilecekleri ve erken öğrenme imkânlarından yararlanabilecekleri ortamlar, yaşanan travmayı hafifletmenin yollarıdır.

Çocuklara bakan kişilere yaşanan durumla baş edebilmeleri için gerekli destek sağlandığında bu kişiler de çocuklarına sağlıklı beyin gelişimi için gerekli özen ve bakımı sağlayabileceklerdir. Bu da ailelerle çevrelerindeki karmaşıklığa karşı bir ‘tampon’ işlevi görecektir.

Fore sözlerini şöyle tamamladı: “Ebeveynler bebekleriyle iletişim kurarak ve yakın temas ile onları çatışmanın olumsuz nörolojik etkilerinden koruyabilirler. Ne var ki çatışma ortamlarında ebeveynler de çoğu zaman çeşitli sorunlarla boğuşmak zorundadır. Bu ailelerin ihtiyaç duydukları tek şey barıştır; ancak barış sağlanıncaya kadar kendilerine çok daha fazla destek verilmesi, karşılaştıkları tahribatla baş edebilmeleri için onlara ve çocuklarına yardımcı olunması gerekmektedir. 29 milyon yeni yaşam ve gelecekleri bu destek ve yardımlara bağlıdır.”

###

Editörlere Notlar:

Metodoloji: Tahminin dayandırıldığı projeksiyonların kaynağı, UN-DESA, 2019, “Dünya Nüfus Tahminlerinin 2019 Revizyonu” erişim: https://population.un.org/wpp/, Uluslararası Yerbilim Enformasyon Ağı Merkezi tarafından yayınlanan nüfus yoğunluğu projeksiyonları esas alınarak çatışmalardan etkilenen yöneler için ayrıştırılmıştır, - CIESIN - Columbia Üniversitesi. 2018. Ayrıştırılmış Dünya Nüfusu, Versiyon 4 (GPWv4): Nüfus Sayımı, Revizyon 11. Palisades, NY: NASA Sosyoekonomik Veri ve Uygulamalar Merkezi (SEDAC). https://doi.org/10.7927/H4JW8BX5,  “organize şiddet” olayları (devlet temelli silahlı çatışma, devlet dışı çatışma ve tek taraflı çatışma dâhil) ile ilgili verilerin kaynağı: Uppsala Çatışma Veri Programı (UCDP) Coğrafi Referanslı Olaylar Veri Seti (GED) https://ucdp.uu.se/downloads/#d3; UCDP-GED verilerinin mevcut olmadığı ülkeler için yararlanılan veri kaynağı: Silahlı Çatışma Lokasyonu ve Olayı Veri Projesi (ACLED); acleddata.com, ölümle sonuçlanan “siyasal şiddet” olayları taraması; çatışmalardan etkilenen çatışma alanları/yöreleri tanımında Uppsala Çatışma Veri Programında (UCDP) yer alan tanımdan hareket edilmiştir: “Belirli bir ülkenin sınırları dâhilinde ve belirli bir yıl içinde bir ya da daha fazla şiddet olayının yer aldığı yerlerin 50 km kadar yakını”. Uppsala Üniversitesi Barış ve Çatışma Araştırmaları Bölümü’ndeki tanımlara bakınız: http://pcr.uu.se/research/ucdp/definitions/ (tüm web sayfaları için erişim tarihi 09-09-2019).

Multimedya içeriği indirmek için: https://weshare.unicef.org/Package/2AMZIFI19DB