Përderisa e rimendojmë një të ardhme më të mirë për çdo fëmijë, nuk duhet t’i lëmë pas fëmijët me aftësi të kufizuara

Shkup, 3 dhjetor 2021 – “Përderisa e rimendojmë një të ardhme më të mirë për çdo fëmijë, këtë vit me rastin e Ditës Ndërkombëtare të Personave me Aftësi të Kufizuara, duhet ta pyesim veten se çfarë mund të bëjë më shumë shoqëria për t’i rimenduar përpjekjet, që të jenë më të qëndrueshme dhe për të siguruar që të gjithë fëmijët - pavarësisht nga aftësitë e tyre - të kenë baza të barabarta për ta përmbushur potencialin e tyre të plotë.

Të gjithë fëmijët kanë potencial të madh. Prandaj përqendrimi në paaftësinë e një fëmije pa e parë fëmijën paraprakisht, e kufizon ndjeshëm këtë potencial. Si çdo fëmijë, edhe fëmijët me aftësi të kufizuara e bartin premtimin e një jete të lumtur, kuptimplote, me pjesëmarrje jetësore të komunitetit dhe të dhënies së kontributeve për të ndërtuar shoqëri gjithëpërfshirëse dhe të qëndrueshme.

Nuk mund të jetë e barabartë shoqëria, nëse nuk përfshihen të gjithë fëmijët, përfshirë edhe fëmijët me aftësi të kufizuara, madje këta fëmijë nuk mund të përfshihen nëse nuk ndryshon mjedisi rreth tyre, në mënyrë që ta mbështesë pjesëmarrjen e tyre.

Maqedonia e Veriut ka bërë përpjekje të mëdha për të futur praktika gjithëpërfshirëse në shëndetësi, arsim dhe mbrojtje sociale. Përfshirja e modelit të ri të vlerësimit, të bazuar në Klasifikimin Ndërkombëtar të Funksionimit, Aftësisë së Kufizuar dhe Shëndetit (KNF/ICF); ligji i ri për arsimin fillor që parashikon futjen e plotë të arsimit gjithëpërfshirës dhe shndërrimin e shkollave speciale në qendra burimore; përfundimi i vendosjes së fëmijëve në institucione banimi në shkallë të gjerë; përfshirja e ekzaminimit për zbulimin e hershëm të vonesave në zhvillim; dhe zgjerimi i shërbimeve të bazuara në komunitet për t’u ofruar mbështetje familjeve janë disa pikat nga kryesore për të siguruar që fëmijët me aftësi të kufizuara të mund ta zënë vendin e tyre të merituar në shoqëri.   

Në këtë Ditë Ndërkombëtare të Personave me Aftësi të Kufizuara, u bëjmë thirrje të gjithëve që t’i mbështesin këto përpjekje ndërsektoriale në mënyrë që fëmijët me aftësi të kufizuara të mos ngelin pas. Këto reforma duhet të bëhen realitet në çdo komunitet të vendit, në mënyrë që të gjithë fëmijët me aftësi të kufizuara ta marrin mbështetjen e nevojshme për të shkuar në shkollë me bashkëmoshatarët e tyre dhe për t’i gëzuar shërbimet shëndetësore dhe sociale që iu nevojiten. 

Një fëmijë që vlerësohet në bazë të asaj që mund të bëjë do të ketë më shumë vetëbesim, më shumë shanse për përfshirje në edukimin parashkollor, në shkollë dhe në jetën e përditshme. Njohja e aftësive të fëmijëve i ndihmon gjithashtu profesionistët e kujdesit të fëmijëve, që të hartojnë plane të individualizuara për ta mbështetur përfshirjen – duke filluar nga qasja në teknologjinë ndihmëse e deri te planet mësimore. Gjithashtu, përfshirja e fëmijëve me aftësi të kufizuara i ndihmon të gjithë fëmijët në klasë të mësojnë më shumë për ndjeshmërinë, drejtësinë, bashkëpunimin dhe solidaritetin social, madje këto vlera nga ana tjetër e rrisin suksesin në mësime dhe rezultatet shkollore në përgjithësi.

Në fund të fundit, shikimi i fëmijëve nga perspektiva se çfarë mund të bëjnë ata kur ua heqim barrierat, ndihmon në krijimin e një shoqërie ku aftësia e kufizuar shihet si pjesë e jetës dhe e diversitetit njerëzor, ku përfshihen dhe marrin pjesë të gjithë fëmijët.”

Shënime për redaktorin:

• Më 8 dhjetor, Jane Vellkovski nga Maqedonia e Veriut do ta mbajë një fjalim në TED talk për të rinjtë në përurimin e Forumit Global për Fëmijë dhe të Rinj (#ChildYouthForum) - një forum global virtual treditor nga 7 deri më 9 dhjetor 2021, i cili i sjell fëmijët dhe të rinjtë së bashku me liderët nga Kombet e Bashkuara, qeverisë, sektorit të biznesit, personat filantropë dhe shoqërinë civile, si dhe autorët, artistët dhe personat me ndikim. Gjatë këtyre tre ditëve, ata së bashku do të shpalosin ide dhe do t’i përshpejtojnë zgjidhjet e provuara dhe të reja, do t’i frymëzojnë përkushtimet nga pjesëmarrësit për të krijuar ndryshim dhe për t’i mobilizuar burimet për t’i avancuar të drejtat e fëmijëve, me qëllim të përmbushjes së Objektivave të Zhvillimit të Qëndrueshëm deri në vitin 2030. Forumi do të transmetohet drejtpërdrejt në faqen e internetit #ChildYouthForum dhe në “Youth Ted Talk” të Jane Vellkovskit, po ashtu do të publikohet në platformën globale TED.com të premten, 10 dhjetor 2021.

• UNICEF-i i ka vënë në dispozicion udhëzimet gjuhësore të OKB-së për aftësinë e kufizuar në gjuhën maqedonase. Më 3 dhjetor mësuesit e shkollave fillore në të gjithë vendin janë ftuar të mbajnë mësime interaktive me fëmijët për t’i angazhuar ata në ndryshimin e gjuhës së përdorur. Materialet përfshijnë një plan mësimi, prezantim dhe kuiz për aftësinë e kufizuar, të cilat janë zhvilluar në konsultim me Byronë për Zhvillimin e Arsimit. Redaktorët inkurajohen ta ndajnë materialin me gazetarët dhe kolegët e tjerë të mediumit, për të siguruar që media të përdorë gjuhë, e cila e mbështet avancimin e të drejtave të personave me aftësi të kufizuara.