ဆယ်ကျော်သက်ကလေးရဲ့ စိတ်ကျန်းမာရေးကို ပံ့ပိုးပေးနိုင်မယ့် နည်းလမ်း (၄) ခု

ကိုယ်နဲ့ကိုယ့်ကလေးရဲ့ ဆက်ဆံရေးက အဆင်ပြေတာပဲဖြစ်ဖြစ်၊ အဖုအထစ်လေးတွေ ရှိတာပဲဖြစ်ဖြစ် ကိုယ်က သူ့ကိုချစ်တယ်၊ ပံ့ပိုးပေးနေတယ်ဆိုတာကို ပြဖို့ သိပ်အရေးကြီးတယ်။ ခက်ခဲတဲ့အချိန်တွေမှာ သူ့ကိုလမ်းပြပေးနိုင်တယ်၊ သူ့အတွက် အမြဲရှိပေးနေမယ်ဆိုတာသိအောင် ပြဖို့လိုပါတယ်။

ကိုယ့်ကလေးကို ဘယ်လိုနေလဲ ဘာတွေခံစားနေရလဲလို့ မေးတဲ့အခါမျိုးမှာ သူ့အတွက်ကိုယ်ရှိနေတယ်ဆိုတာပြဖို့ မှတ်ထားရမယ့် အချက်လေးချက်ရှိပါတယ်။

၁။ သူတို့ဘာတွေခံစားနေရလဲဆိုတာ ပြောပြဖို့အားပေးပါ

• ကိုယ့်ကလေးအနေအထားကို သိနိုင်မယ့် နည်းလမ်းတွေကိုရှာထားပါ။ ဒီနေ့သူတို့ဘယ်လိုအခြေအနေရှိလဲ၊ ဘာတွေလုပ်ဖြစ်လဲဆိုတာ မေးပါ။ အလုပ်တစ်ခုခုလုပ်နေရင်း ဥပမာ ညစာစားဖို့ပြင်နေတုန်း အတူတူလာပြင်ပေးဖို့ပြောရင်း သူတို့ရဲ့တစ်နေ့တာအကြောင်း စကားပြောကြည့်ပေါ့။
• ဘာတွေပဲဖြစ်နေဖြစ်နေ ကိုယ်က သူ့အတွက်ရှိနေတယ်ဆိုတာ သူတို့သိပါစေ။ သူတို့ဘယ်လိုခံစားနေရတယ်၊ ဘာတွေတွေးနေတယ်ဆိုတာကို ကိုယ်ကသိချင်တဲ့အကြောင်းလည်းပြပါ။ ရိုးရိုးရှင်းရှင်း အားပေးစကားလေး တစ်လုံးနှစ်လုံးကလည်း သူတို့ခံစားချက်တွေကို ကိုယ့်ကိုထုတ်ပြောပြလာဖို့ အားဖြစ်စေတတ်တယ်။
• သူတို့ခံစားနေရတဲ့ စိတ်ခံစားချက်တွေက တစ်ခါတလေ ကသိကအောက်ဖြစ်ရတယ်ဆိုရင်တောင် အသိအမှတ်ပြုဖို့၊ နားလည်ပေးဖို့ သိပ်အရေးကြီးတယ်။ ကလေးက ကိုယ့်ကိုပွင့်ပွင့်လင်းလင်း ပြောပြလာတဲ့အချိန်မှာ “အင်း နားလည်တာပေါ့” “ဒါခက်ခဲတဲ့အခြေအနေပဲနော်” ဒါမှမဟုတ်လည်း “ အေးပေါ့ ဒီလိုခံစားရမှာပေါ့လေ” လို့ ပြန်ပြောပေးလို့ရပါတယ်။
• ကိုယ့်ကလေးက ကိုယ်မကြိုက်တာတွေ လုပ်နေရင် အလွယ်တကူ သတိထားမိနိုင်တာပါပဲ။ ဒါပေမဲ့ သူတို့လုပ်နေတဲ့ ကောင်းတဲ့အလုပ်လေးတွေကို မြင်အောင်ကြိုးစားပြီး ချီးကျူးပေးလိုက်ပါ - သူတို့ဘာသာ သန့်ရှင်းရေးလုပ်တာမျိုးလို ပေါ့ပေါ့ပါးပါးအလုပ်မျိုးပဲဖြစ်ဖြစ်ပေါ့။

၂။ ကလေးကိုပံ့ပိုးဖို့ အချိန်ပေးပါ

• အလေ့အကျင့်အသစ်လေးတွေ၊ တစ်နေ့တာလုပ်နိုင်မယ့် ပန်းတိုင်လေးတွေသတ်မှတ်ပြီး အတူတူလုပ်ကြည့်ပါ။ ကျောင်းကခိုင်းထားတဲ့ အလုပ်တွေကြားမှာ အိမ်ဝေယျာဝစ္စလေးတွေ ထည့်လုပ်ခိုင်းလို့ရတယ် ဒါမှမဟုတ်လည်း ညစာမစားခင် အိမ်စာပြီးအောင်လုပ်ဆိုပြီး သတ်မှတ်ပေးတာမျိုး။
• ဆယ်ကျော်သက်ဆိုတာ လွတ်လပ်ခြင်းဆိုတဲ့အဓိပ္ပါယ်ပဲ။ ကိုယ့်ကလေးကို သူတို့နဲ့ သင့်တော်တဲ့ ကိုယ်ပိုင်အချိန် ကိုယ်ပိုင်နေရာ ပေးပါ။ ကြီးပြင်းလာခြင်းရဲ့ ပုံမှန်အစိတ်အပိုင်းထဲမှာ ကိုယ်ပိုင်နေရာတစ်ခုလိုအပ်တာလည်း ပါပါတယ်။
• ကလေးကို သူတို့လုပ်ချင်တဲ့အရာလေးတွေ လုပ်နိုင်အောင် ပံ့ပိုးပေးဖို့ နည်းလမ်းလေးတွေ ရှာကြည့်ပါ။ သူတို့လုပ်နေကျအလုပ်တွေကို ခဏထားပြီး အနားယူဖို့ အားပေးပါ (ကျောင်းအလုပ်တွေ၊ အိမ်အလုပ်တွေ ဒါမှမဟုတ် သူတို့လုပ်နေတဲ့ တခြားအလုပ်တွေကနေပေါ့) ။ ကိုယ့်ကလေးက အားမလိုအားမရဖြစ်နေရင် စိတ်ပျက်နေရင် သူတို့နဲ့အတူ ပြဿနာရဲ့အဖြေရဖို့ ခေါင်းချင်းရိုက်အဖြေရှာကြည့်ပါ။ အထက်စီးကအမိန့်ပေးသလို ဘာလုပ်ရမယ်ဆိုပြီး မပြောမိပါစေနဲ့။

၃။ မပြေလည်မှုတွေကနေ အောင်မြင်အောင် အတူတူအဖြေရှာကြည့်ပါ

• ကိုယ့်ကလေးရဲ့အမြင်ကို နားထောင်ပါ။ ပြဿနာကို အေးအေးဆေးဆေးဖြေရှင်းဖို့ ကြိုးစားပါ။ မမေ့ရမှာက လူတိုင်းစိတ်ဖိစီးမှုရှိကြတယ်ဆိုတာပါပဲ။
• ကိစ္စတစ်ခုကို ဒေါသထွက်နေတဲ့အချိန် မဆွေးနွေးပါနဲ့။ ခဏရှောင်ထွက်လိုက်ပြီး အသက်ကိုဝဝရှူ စိတ်ကိုတည်ငြိမ်အောင်အရင်လုပ်လိုက်ပါ။ ပြီးမှ ဒီကိစ္စကို ဆက်ဆွေးနွေးလို့ရပါတယ်။
• အားပြိုင်တာမျိုး မလုပ်မိပါစေနဲ့။ ကြိုတင်ခန့်မှန်းလို့မရတာတွေ၊ ရွေးချယ်စရာတွေကလည်း အကန့်အသတ်ရှိနေတယ်လို့ တစ်ကမ္ဘာလုံးက ခံစားနေရတဲ့ ခုလိုအချိန်မျိုးမှာ ဆယ်ကျော်သက်လူငယ်တွေအနေနဲ့လည်း ထိန်းချုပ်ထားရဖို့ဆိုတာ ခက်ခဲနေနိုင်ပါတယ်။ ခက်ခဲနေတဲ့အချိန်ဖြစ်တဲ့အတွက် ပြန်ပြီး မပြေမလည်တုံ့ပြန်ဖို့၊ ဩဇာသုံးထိန်းချုပ်ဖို့တွေ လုပ်တာမျိုးထက် ဒီလိုထိတ်ထိတ်လန့်လန့်အချိန်အခါမျိုးမှာ ထိန်းချုပ်ထားတဲ့ သူတို့ရဲ့ဆန္ဒတွေကို ကိုယ်ချင်းစာပေးကြည့်ပါ။
• ကိုယ့်ကလေးအပေါ် ရိုးသား ပွင့်လင်းပါ။ ကိုယ့်မှာလည်း စိတ်ဖိစီးစရာတွေ အများကြီးရှိနေတယ်ဆိုတာ သူတို့သိပါစေ။ ကိုယ့်ရဲ့ခက်ခဲတဲ့ ခံစားချက်တွေကို ဘယ်လိုကိုင်တွယ်နေလဲဆိုတာ သူတို့ကိုပြပေးခြင်းအားဖြင့် သူတို့ခံစားချက်တွေကလည်း ဖြစ်တတ်တဲ့ခံစားချက်တွေဆိုတာ သူတို့သိသွားစေပါတယ်။
• မပြေလည်မှုတစ်ခုခုရှိတဲ့အခါ ကိုယ်နဲ့ ကိုယ့်ကလေး ဘယ်လိုဖြေရှင်းလို့ရနိုင်လဲဆိုတာ အချိန်နည်းနည်းယူပြီး စဉ်းစားကြည့်ပါ။ ဒီလိုစဉ်းစားမိတာတွေကို ကိုယ့်ကလေးနဲ့လည်း ပြောကြည့်ပါ။ ဒါဆို ဒီစိတ်ကူးအပေါ် သူတို့ဘယ်လိုယူဆလဲဆိုတာ သိနိုင်မှာပါ။

၄။ ကိုယ့်ကိုကိုယ် ဂရုစိုက်ပါ

အုပ်ထိန်းသူတွေဆိုတာ ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းရတာတွေ သိပ်များပါတယ်။ ကိုယ်ကိုယ်တိုင်ကလည်း စောင့်ရှောက်မှုတွေ ပံ့ပိုးမှုတွေလိုအပ်ပါတယ်။ ကိုယ့်ကိုကိုယ် ဂရုစိုက်ပြတာဟာ ကိုယ့်ကလေးကို စံနမူနာပြတဲ့ နည်းလမ်းကောင်းတစ်ခုဆိုလည်း ဟုတ်ပါတယ်။

• စိတ်ဒုက္ခရောက်နေတယ် စိတ်ဆင်းရဲနေတယ်လို့ ခံစားနေရတဲ့အခါမှာ အကူအညီတောင်းဖို့ တွေဝေမနေပါနဲ့။ ဒီလိုခံစားချက်မျိုး ဖြစ်တတ်တာက ပုံမှန်ပါပဲ။ ဘာမှမဖြစ်ပါဘူး။ မိသားစုဝင်တစ်ယောက်ယောက် ဒါမှမဟုတ် ကိုယ်ရင်ဖွင့်ပြောပြလို့ရမယ့် လူတစ်ယောက်ယောက်ကို ရှာပြီး စကားပြောကြည့်ပါ။
• ကိုယ်နဲ့ပတ်သက်သူတွေအတွက် အချိန်ပေးပါ။ ကိုယ့်ရဲ့ခံစားချက်တွေ အတွေ့အကြုံတွေကို ရင်ဖွင့်ပြောပြလို့ရမယ့် လူမျိုးကို ရှာထားပါ။ နေ့တိုင်း ကိုယ်ဘယ်လိုခံစားနေရလဲဆိုတာ သိရဖို့ အချိန်လေးတစ်ခု သပ်သပ်ပေးပြီး သူတို့နဲ့အတူ ရှိနေကြည့်ပါ။
• တစ်နေ့တာအတွင်းမှာ ကိုယ့်ကို ကြံ့ကြံ့ခံရင်ဆိုင်နိုင်အောင်၊ စိတ်ဖိစီးမှုတွေ လျော့သွားအောင် ကူညီပေးနိုင်မယ့် အရာလေးတွေလုပ်ဖို့ အချိန်ပေးပါ။ အလုပ်များတဲ့နေ့ပဲဖြစ်ဖြစ် လုပ်စရာသိပ်မရှိတဲ့နေ့ပဲဖြစ်ဖြစ် ကိုယ့်ကိုစောင့်ရှောက်ဖို့ အချိန်ပေးတယ်ဆိုတာ ကိုယ့်အကျိုးအတွက် သိပ်အရေးကြီးပါတယ်။ ကိုယ်နှစ်သက်တဲ့အလုပ်လေးတွေလုပ်တာ၊ တစ်နေ့တာမှာ မိနစ်ပိုင်းလောက်လေး အနားယူတာလေးကလည်း အပန်းပြေဖို့၊ ပြန်အားဖြည့်ဖို့ အထောက်အကူပြုပါတယ်။

• အကျိုးပြုတဲ့ ကိုယ်နဲ့အဆင်ပြေရာ စီမံပုံ နည်းလမ်းလေးတွေကို စမ်းလုပ်ကြည့်ပါ။ လေ့ကျင့်ခန်းလုပ်တာ၊ မိတ်ဆွေတွေနဲ့စကားပြောတာ၊ လုပ်ရမယ့်အလုပ်တွေကို စာရင်းလုပ်ထားတာ၊ ကြိုပြီးအစီအစဉ်ဆွဲထားတာ၊ ပုံမှန်လုပ်နေကျအလုပ်လေးတွေလုပ်တာ၊ ကိုယ်ကျေးဇူးတင်ရတဲ့၊ ဂုဏ်ယူရတဲ့အရာတွေအကြောင်း တွေးကြည့်တာ၊ ဂီတဖြစ်ဖြစ် အနုပညာဖြစ်ဖြစ် နေ့စဉ်မှတ်တမ်းရေးတာဖြစ်ဖြစ် ကိုယ်ဝါသနာပါရာ နှစ်သက်ရာအလုပ်လေးတွေလုပ်တာမျိုးလေးတွေပေါ့။

ဤလမ်းညွှန်ပါ အကြောင်းအရာများကို အေဂျင်စီများဆိုင်ရာ အမြဲတမ်းကော်မတီ စိတ်ကျန်းမာရေးနှင့် လူမှုစိတ်ပိုင်း ပံ့ပိုးမှု ရည်ညွှန်းအဖွဲ့မှ ဖန်တီးထားပါသည်။