Малчдын хоолны соёлыг өөрчлөх нь
НҮБ-ын Хүүхдийн Сангаас орон нутгийн хүүхэд, эцэг, эх, асран хамгаалагч нарт хоол тэжээлийн боловсрол олгож байна.
- Боломжтой:
- English
- Mongolian
Монголд тав хүртэлх насны хүүхдүүдийн 27 хувь нь цус багадалттай, 21 хувь нь төмрийн дуталтай, 70 хувь нь А амин дэмийн дуталтай, бүр 90 хувь нь Д амин дэмийн дуталтай байдаг.
- Чиний хамгийн дуртай хоол юу вэ? гэсэн асуултад 5 настай Б.Адилбилэг охин, “өмнө нь гурилтай шөл байсан. Одоо бол янз бүрийн жимснүүд...” гэж хариуллаа.
Тэрээр Баянхонгор аймгийн төвийн 6-р цэцэрлэгт хүмүүждэг, зуны улирлаас бусад үед эмээгийндээ ах эгч нартайгаа байдаг. Зуны амралтаар хөдөө гэр рүүгээ явж аав ээждээ мал маллахад нь тусалдаг юм.
Эцэг эх нь малчин хүмүүс болохоор чөлөө завгүй малаа дагаж, отор нүүдэл хийх зэргээр байгаль, цаг уурын хатуу ширүүн нөхцөлтэй өрсөж ажиллаж амьдардаг. Харин хүүхдүүдээ ямар ч байсан боловсролтой болгох ёстой гэж үзэн аймгийн төвд цэцэрлэг сургуульд хамруулдаг аж. Ер нь мал аж ахуй эрхэлж амьжиргаагаа залгуулдаг айл өрх Монголын аль ч хөдөөд нэг ийм нийтлэг төрхтэй.
Жилийн гурван улиралд нь эхнэр нөхөр хоёулаа завгүй, өдрийг ихэнх цагийг гэрт гэхээсээ гадаа өнгөрөөдөг, тав тухтай гал тогоонд олон төрлийн хоол хүнс бэлдээд суух, хадгалах ямар ч боломжгүй, олдоц ч байхгүй. Хоол хүнснийх нь нэр төрөл цөөн, үндсэн хоол нь мах, нэмэлт гэвэл ихэнхдээ хадгалалт даадаг, нүүрс ус ихтэй гурил, будаа, гоймон төдийхөн. Яг энэ ахуйд өсч торниж байгаа хүүхдүүд ч голдуу тосонд хайрсан гурилан боорцог, гурилтай шөл л идэж хүн болцгоодог.
Тийм ч учраас Монгол хүүхдүүдийн дунд амин дэм, эрдсийн дутал их байдаг. Үндэсний хоол тэжээлийн судалгаанаас (2017) харвал, тав хүртэлх насны хүүхдүүдийн 27 хувь нь цус багадалттай, 21 хувь нь төмрийн дуталтай, 70 хувь нь А амин дэмийн дуталтай, бүр 90 хувь нь Д амин дэмийн дуталтай байдаг.
Тиймээс монгол хүүхдүүдийн хоол тэжээлийн өнөөгийн байдал яах аргагүй санаа зовоосон асуудлын нэг. Бид айл өрх бүрийн гол тогоо, хөргөгчийг өөрчилж чадахгүй ч цэцэрлэгийн хоол, гал тогоонд зохистой хооллолтын хэв маяг, мэдлэг мэдээллийг бий болгох замаар тодорхой хүрээнд ч болов өөрчлөлт бий болгож байна.
Монголчууд энэ маягаараа удаан явбал ирээдүйд хоол тэжээлийн дутагдалтай, бие султай, өвчлөмтгий хүүхдүүдийн тоо нэмэгдэх учир аль болох цаг алдалгүй өөрчлөх нь зайлшгүй чухал байгаа юм. Судалгаанаас харахад 5 хүртэлх насны хүүхдүүдийн дунд хоол тэжээлийн архаг дутал дараах айл өрх, бүс нутагт өндөр байна. Үүнд, аж байдлын түвшин доогуур өрх (13.8%), үндэсний цөөнх Казах айл өрх (17.6%), мөн Баруун бүс нутагт байгаа аймгуудад (17%) хоол тэжээлийн архаг дутал харьцангуй их тархалттай. Мөн 5 хүртэлх насны хүүхдүүдийн дундах илүүдэл жин, таргалалтын тархалт сүүлийн 15 жилийн турш өндөр буюу 10.5 хувь байна.
Өгүүллийн эхэнд дурдсан Б.Адилбилэг охины хувьд цэцэрлэгт явж эхэлснээс хойш эмээтэйгээ хамт амьдарч байгаа бөгөөд цэцэрлэгээс тараад эмээгийнхээ хийсэн гурилтай шөлийг л иддэг байв. Харин 2021 онд охины цэцэрлэгт НҮБ-ын Хүүхдийн Сангийн санхүүжилтээр хоол хийх тоног төхөөрөмж, шинэхэн нарийн ногоо, жимс, жимсгэнэ хадгалах боломж бүхий хөргүүрийг суурилуулж өгснөөр эрүүл аюулгүй, олон нэрт төрлийн хоол хүнс бэлдэж боловсруулах боломж бүрдсэн юм. Ингэснээр хөдөө өссөн хүүхдүүд өмнө нь харж ч байгаагүй олон нэр төрлийн хоол идэх боломжтой болов. 2023 оны байдлаар НҮБ-ын Хүүхдийн Сангаас 4 аймгийн 6 цэцэрлэгт хоол бэлтгэлийн нөхцөлийг сайжруулж, 1800 хүүхдэд үр өгөөжөө өгөв.
Эмээ нь ч бас цэцэрлэгээс нь зохиосон “Эрүүл хоол, идэвхтэй хөдөлгөөн” сэдэвт эцэг эх, асран хамгаалагч нарт зориулсан сургалтад хамрагдсанаар янз бүрийн жимс ногоогоор хоол, зууш, зутан, компот зэргийг хийж суран гэртээ ч амттай хоол иддэг болжээ. 2023 оны байдлаар 3000 гаруй эцэг эх, асран хамгаалагч нар Канад дах НҮБ-ын Хүүхдийн Сангийн дэмжлэгээр зохион байгуулсан сургалтад хамрагдаад байна.
Хөдөөгийн иргэд, хүүхдүүдэд “эрүүл хоол ид” гэж хэлэх амархан ч хүнсний ногоогоо өөрсдөө тарьж ургуулах, хадгалж боловсруулах зэргээр хүнсний нэр төрлөө олшруулах аргыг зааж, эсвэл худалдаанд байгаа ногоо жимсээр гэрлийн нөхцөлд төрөл бүрийн хоол хүнс бэлтгэхийг сургах, тэдгээрийн ач холбогдлыг ойлгуулах, өдөр тутмын амьдралд нь хэвшүүлж байж бодит үр дүн гарах юм.
Хүүхэд бүрд эрүүл тэжээллэг хоол хүнс идэх боломж олгохын төлөө НҮБ-ын Хүүхдийн Сан үргэлжлүүлэн ажиллаж байна.
