Հոգեկան առողջություն. արտահայտել զգացմունքները և դիմել օգնության
Դժվար և բարդ իրավիճակում աջակցության դիմելը ուժեղ լինելու նշան է:
Որպես առաջին քայլ, առաջարկում ենք կարդալ հոգեկան առողջության մասին, լինել ավելի տեղեկացված և իմանալ, թե ինչպես կարող եք օգնել ինքներդ ձեզ:
Ինչպես արտահայտել զգացմունքները
Երբ ձեր բարեկեցությունը խաթարող զգացմունքներ եք ունենում, ամենալավ բանը, որ կարող եք անել, դրանց մասին խոսելն է այն մարդկանց հետ, ում սիրում և վստահում եք: Այդպես մենք կարող ենք հոգ տանել մեր հոգեկան առողջության մասին և անհրաժեշտության դեպքում դիմել աջակցության:
Ահա մի քանի մոտեցում, որոնք կարող են օգտակար լինել.
- Թղթին հանձնեք ձեր զգացմունքները: Դա ոչ միայն կօգնի որոշ առումով ձերբազատվել այդ պահին ձեր բացասական զգացմունքներից, այլև հետագայում կկարողանաք ավելի լավ նկարագրել ձեր իրավիճակն ու ապրումները այլ մարդկանց, երբ դիմեք նրանց օգնությանը: Գուցե շատ պարզ է թվում, բայց փորձեք այսպես. «Ես հիմա ինձ …… եմ զգում » կամ «Ես ինձ…… եմ զգում, .... երբ ..... »
- Ի՞նչ եք զգում օրվա ընթացքում, երբ տարբեր իրավիճակների եք բախվում: Ուշադրություն դարձրեք ձեր զգացմունքներին ու ապրումներին: Ո՞ր իրավիճակներն են քեզ երջանիկ կամ անհանգիստ դարձնում և/կամ, օրինակ, որ իրավիճակներն են տխրեցնում, ձանձրացնում, ջղայնություն պատճառում: Մտածեք՝ ինչպես կպատմեք ինչ-որ մեկին, թե ինչ եք զգում, և թե ինչը ձեզ կօգնի ավելի լավ զգալ։
- Երբ խոսում եք ձեր զգացմունքների մասին, օգտագործեք «ես»-ով սկսվող արտահայտություններ, քանի որ դա ձեզ է դնում կենտրոնում, միևնույն ժամանակ դիմացինն էլ իրեն քննադատված չի զգում: Կարող եք ասել «Զգում եմ, որ ինձ չես լսում, կարո՞ղ եմ մի բան ասել»՝ «Դու երբեք ինձ չես լսում»-ի փոխարեն: Նաև ավելի լավ է ասել «Ես այս պահին հիասթափված եմ ինձ զգում»՝ «Դու այնքան ես հիասթափեցնում ինձ» ասելու փոխարեն:
- Հնարավոր է, որ չմտածված ու զգացմունքային քայլեր անեք, երբ զգաք, որ զրույցը ձեր պլանավորածի պես չի գնում: Բայց կան այդ իրավիճակին արձագանքելու այլ, ավելի հանգիստ ձևեր: Դուրս եկեք սենյակից կամ անջատեք հեռախոսը: Սպասեք, մինչև հանգստանաք, հետո նոր արձագանքեք: Կարող ես դանդաղ և խորը շնչել, հետո նոր խոսել և ասել, թե ինչ ես զգում:
- Երբ ամեն ինչ չափազանց ճնշող է թվում և հասկանում եք, որ ինքնուրույն այդ ամենը հաղթահարել չեք կարող, կամ երբ չափազանց անհանգստանում եք մեկ ուրիշի մասին, հիշեք, որ ձեր համայնքում կան մարդիկ, ովքեր կարող են օգնել, օրինակ՝ ուսուցիչները, մանկաբույժը, սոցիալական աշխատողը, ոստիկանը: Եթե չգիտեք, թե ուր գնալ, հարցրեք մեկին, ում վստահում եք: Կարող եք դիմել ՀՀ մարդու իրավունքների պաշտպանի գրասենյակ հեռախոսահամարով կամ դիմել ձեր համայնքում գտնվող կազմակերպություններին, որոնք հոգեբանական աջակցություն են տրամադրում: Հիշիր՝ ժամանակ առ ժամանակ օգնության կարիք ունենալը և օգնություն խնդրելը նորմալ է:
Օգնության դիմեք
Երբ մենք տագնապած ենք, անհանգստացած կամ սթրես ենք ապրում, կարող ենք որոշ փոքր քայլեր անել, որոնք կօգնեն մեզ դուրս գալ այդ բարդ իրավիճակից:
Այնուամենայնիվ, երբեմն սովորությունները դժվար է փոխել, իսկ դրական քայլերի դիմելը կարող է բավարար չլինել: Այդ իսկ պատճառով օգնություն խնդրելը շատ կարևոր է: Փորձեք խոսել վստահելի մեծահասակի, կամ ծանոթ բժշկի, ով կօգնի գտնել համապատասխան մասնագետի: Աջակցության տարբեր ձևեր կան, և ինքնուրույն ճիշտ ընտրություն անելը կարող է դժվար լինել:
Երբ ամեն ինչ չափազանց ճնշող է թվում, և եթե դուք կամ ձեր ընկերներից որևէ մեկը հաճախ այնպիսի ապրումներ ու զգացմունքներ է ունենում, որ բացասաբար են ազդում կյանքի որակի, առաջադիմության, աշխատունակության կամ հարաբերությունների վրա, օգնության դիմեք և/կամ խրախուսեք, որ ձեր ընկերը նույնպես օգնության դիմի:
Օգնություն խնդրելը ուժեղ լինելու նշան է: Միայն քաջություն և բարձր ինքնագիտակցություն ունեցող անձը կարող է սկսել պայքարել՝ հաղթահարելու դժվար և բարդ իրավիճակները:
Բոլորն թե՛ հոգեպես և թե՛ ֆիզիակապես առողջ լինելու առողջ լինելու իրավունք ունեն:
Անհրաժեշտ ռեսուրսներ
«Դեռահասությունը ներսից ու դրսից» ձեռնարկը կօգնի ձեզ ճանաչել և հասկանալ ձեզ հետ տեղի ունեցող փոփոխությունները, վելուծել սեփական անձն ու որակները, զարգացնել ինքնակարգավորման և ինքնախնամքի, ինչպես նաև այլ մարդկանց հետ առողջ փոխհարաբերվելու հմտություններ:
Իսկ «Ինչպես օգնեմ ինքս ինձ պատերազմական և հետպատերազմական իրավիճակներում» ձեռնարկը կօգնի ձեզ ճանաչելու և հասկանալու իրավիճակի հետ կապված հույզերը, մտքերը, վարքը՝ միաժամանակ առաջարկելով սեփական անձի մասին հոգ տանելու եղանակներ:
Հոդվածը պատրաստվել է Ամերիկայի Միացյալ Նահանգների կառավարության ֆինանսական աջակցության շնորհիվ: Արտահայտված տեսակետները պատկանում են հեղինակներին և պարտադիր չէ, որ արտահայտեն ֆինանսավորող կողմի տեսակետներն ու քաղաքականությունը:
